Zjawisko to badali naukowcy z Instytutu Botanicznego w Christian-Albrechts-Universitat (CAU) w niemieckiej Kilonii oraz z Technische Universitat Braunschweig i City University College w Nowym Jorku.

Niemieccy ekolodzy i biochemicy od ponad dekady interesowali się tym, jak różne gatunki owadów trawią toksyny roślinne i przechowują je we własnych organizmach. Toksyny te, zwane alkaloidami pirolizydynowymi, można znaleźć np. w starcu jakubku (Senecio jacobaea) - niewielkiej roślinie dość często spotykanej w Europie i Azji. S. jacobaea trafia co jakiś czas do nagłówków gazet, kiedy np. powoduje zatrucie bydła na pastwiskach. Teraz zaś naukowcy ustalili, że afrykański konik polny produkuje enzym, który pozwala mu – bez uszczerbku na zdrowiu - przechowywać w swoim organizmie roślinne toksyny… dla samoobrony.

Prawie taki sam enzym odkryto kilka lat temu u europejskiego motyla, proporzycy. „Najbardziej niesamowitym aspektem tego odkrycia jest stwierdzenie, że ewolucja doprowadziła do wypracowania tak skomplikowanego mechanizmu dwa razy, u dwóch różnych gatunków" – zaznacza jeden z autorów badania, prof. Dietrich Ober.

Trujące rośliny zawierają alkaloidy, które stanowią coś w rodzaju broni chemicznej, zapewniającej ochronę przed roślinożernymi zwierzętami. Kiedy jakieś zwierzę spróbuje takiej rośliny, połyka też alkaloidy, początkowo nieszkodliwe, które jednak w trakcie trawienia zostają przekształcone w toksyny. Rozpoznany teraz enzym pozwala owadom takim jak T. jacobaeae albo Z. variegatus ponownie przemienić alkaloidy w związki nietoksyczne, i gromadzić je w organizmach.

Owady te zwykle sygnalizują, że są trujące – świadczy o tym ich jaskrawy kolor albo nieprzyjemny smak.

Dzięki sprytnej taktyce samoobrony afrykański konik polny nie ma zbyt wielu naturalnych wrogów. Ich populacja często się rozrasta, stanowiąc zagrożenie upraw.

PAP - Nauka w Polsce

zan/ tot/bsz