W akcję z roku na rok angażuje się coraz więcej miłośników ptaków, którzy wspierają naukowców w śledzeniu sytuacji gatunków spędzających zimę w miastach i na wsiach. Jak informuje OTOP, wyniki z poprzednich lat pokazują, że najliczniej w naszym kraju występują gawron, wróbel i krzyżówka. ORNITOLOGIA SPACEROWA LUB ... OKIENNA

Nieznajomość ptaków i ich zwyczajów nie przeszkadza we wzięciu udziału w obserwacjach - organizowana przez OTOP impreza ma właśnie zachęcić do poznania gatunków spędzających w Polsce zimę w bliskim sąsiedztwie człowieka. Na spacerach będzie można m.in. nauczyć się, jak odróżnić mazurka od wróbla i jakie są zwyczaje ptaka, który patronuje Zimowemu Ptakoliczeniu 2012. Wolontariusze opowiedzą m.in. o tym, jak mazurek wynajmuje mieszkanie u bociana, jak podkrada nasiona silniejszym dzwońcom i jak szykuje sobie kołdrę na zimę.

"OTOP przygotował m.in. krótki przewodnik poświęcony 20 najczęściej spotykanym gatunkom. Nasi wolontariusze podczas bezpłatnych wycieczek ornitologicznych podpowiedzą, na co zwracać uwagę przy rozpoznawaniu ptaków oraz jak i czym je dokarmiać" - zachęca do udziału Antoni Marczewski z OTOP, który poprowadzi spacer w warszawskich Łazienkach i w Parku Kultury w Powsinie.

Na stronie www.otop.org.pl znajduje się lista bezpłatnych wycieczek prowadzonych przez doświadczonych wolontariuszy OTOP, którzy będą się dzielić swoją wiedzą. Zarejestrowano już ponad 50 spacerów w całej Polsce.

W Zimowym Ptakoliczeniu można wziąć udział nie tylko uczestnicząc w wycieczce, ale też indywidualnie, z rodziną lub przyjaciółmi. Wyniki należy przesłać do OTOP wypełniając kartę obserwacji lub wpisując je do prowadzonej przez organizację bazy na stronie www.awibaza.pl (po wcześniejszej rejestracji). Na kartę należy wpisać wszystkie gatunki widziane przez godzinę w przydomowym ogrodzie, na skwerze czy lokalnym parku. Czasem nie trzeba nawet wychodzić na dwór - obserwacje można prowadzić również przez okno.

MAZUREK - PTAK ZIMOWEGO PTAKOLICZENIA 2012

Ornitolodzy tłumaczą, że mazurka najłatwiej pomylić z wróblem, od którego - przy bezpośrednim porównaniu - jest zauważalnie mniejszy. Oba gatunki najłatwiej odróżnić na podstawie upierzenia głowy. U mazurków jej wierzch i boki mają kolor czekoladowo-brązowy, który kontrastuje z bielą policzków. Te ostatnie u wróbli są szare, podobnie jak wierzch głowy. Cechą diagnostyczną mazurka jest czarna plama na policzku - u jego kuzyna nie występuje wcale.

Mazurek pochodzi z Azji Wschodniej - w Japonii, Chinach i niektórych częściach Azji Centralnej wypełnia niszę zajmowaną gdzie indziej przez wróbla domowego. Występuje również w niektórych rejonach Ameryki Północnej i Australii, gdzie został wprowadzony przez człowieka. Zamieszkuje niemal całą Europę z wyjątkiem jej północnych krańców, zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego i wschodnich wybrzeży Adriatyku.

W naszym kraju mazurek jest spotykany na całym obszarze. Preferuje krajobraz rolniczy z dużą ilością śródpolnych zadrzewień i zakrzaczeń, chętnie zasiedla też okolice zadrzewionych wsi czy willowe dzielnice na przedmieściach miast. Nieraz gniazduje na skraju lasu, ale zdecydowanie unika terenów położnych w jego głębi. W przeciwieństwie do wróbla unika także zwartej zabudowy miejskiej, choć chętnie gniazduje np. w parkach miejskich i w ogródkach działkowych. Niekiedy zdarzają się przypadki gniazdowania w bardzo nietypowych miejscach, jak np. kamieniołomy pod Kielcami.

Mazurki łączą się w pary na całe życie, które jest niestety bardzo krótkie - większość osobników nie żyje dłużej niż rok (najstarszy mazurek żył ponad 12 lat). Nie zawsze są sobie wierne - badania genetyczne pokazują, że dla 10 proc. piskląt partner ich matki nie jest biologicznym ojcem. Wczesną wiosną ptaki budują przypominające czarkę gniazdo, bogato wyścielone puchem. Gniazdo mieści się najczęściej w dziupli lub budce lęgowej, niekiedy budowane jest w obrębie dużego gniazda innego gatunku. W Polsce stosunkowo często można spotkać gniazda mazurków w gniazdach bocianów białych.

Mazurek był (i w niektórych rejonach Azji nadal jest) uważany za szkodnika upraw i masowo tępiony. W stosunkowo nieodległej historii zdarzały się spektakularne akcje zatrzymywania przez celników ładunków martwych mazurków przesyłanych z Chin do Włoch, gdzie drobne ptaki śpiewające uważane są za przysmak. W listopadzie 1993 w porcie w Rotterdamie służby celne skonfiskowały 2 miliony mrożonych tuszek mazurków, co pokazuje skalę tego procederu.

W Polsce, według wyników realizowanego przez OTOP Monitoringu Pospolitych Ptaków Lęgowych, populacja mazurka w latach 2000-2006 odnotowała spadek rzędu 47 proc. Gatunek ten został zaliczony do gatunków narażonych na wymarcie według kryteriów stosowanych przez Światową Unię Ochrony Zasobów Naturalnych (IUCN).

PAP - Nauka w Polsce

kol/ agt/bsz