"Radiacyjna obróbka produktów spożywczych to skuteczny sposób przeciwdziałania zatruciom pokarmowym wywołanym spożyciem biologicznie zanieczyszczonych pokarmów. Rozpowszechniona na całym świecie metoda jeszcze nie zdobyła popularności w Unii Europejskiej" - napisano w komunikacie IChTJ przesłanym PAP. Doskonalone od ponad 50 lat radiacyjne metody sterylizacji produktów spożywczych i tzw. dekontaminacji mikrobiologicznej - czyli zredukowania liczby znajdujących się w nim mikroorganizmów - w wielu krajach wciąż nie są stosowane powszechnie.

"Na podstawie wieloletnich badań nie stwierdzono ujemnych skutków podawania napromieniowanej żywności ludziom. Żywność ta jest bezpieczna pod względem mikrobiologicznym i toksykologicznym" - mówi prof. Wojciech Migdał z IChTJ.

Radiacyjna obróbka żywności polega na użyciu promieniowania jonizującego do całkowitej sterylizacji lub dekontaminacji produktu.

Jak wyjaśniają specjaliści z IChTJ, podczas zabiegu stosuje się promieniowanie gamma pochodzące z izotopu promieniotwórczego kobaltu lub wysokoenergetyczne elektrony wytwarzane w akceleratorach.

Z kilku tysięcy pracujących na świecie akceleratorów elektronów ponad 100 służy właśnie do utrwalania żywności. "Rodzaje źródeł promieniowania oraz zasady eksploatacji urządzeń radiacyjnych zostały uregulowane przez normy międzynarodowe. Gwarantują one, że w artykułach spożywczych przy napromieniowaniu nie powstaną substancje szkodliwe dla zdrowia" - czytamy w komunikacie Instytutu.

Jak przebiega proces obróbki radiacyjnej? Promieniowanie jonizujące - tłumaczą eksperci - niszczy DNA drobnoustrojów. W efekcie dochodzi do zaburzenia ich funkcji reprodukcyjnych i życiowych, dzięki czemu napromieniowany produkt jest bezpieczniejszy w spożyciu.

"Towary dłużej zachowują świeżość, bo przy zabiegu giną też mikroorganizmy, pleśnie, grzyby i pasożyty odpowiedzialne za rozkład żywności. W przypadku produktów dojrzewających lub kiełkujących (np. ziemniaków) ich okres przydatności do spożycia zostaje wydłużony" - wyjaśniają uczeni.

Jak przekonują, wywołane promieniowaniem zmiany w podstawowych składnikach żywności, tj. węglowodanach, białkach i tłuszczach, nie mają istotnego wpływu na wartość odżywczą artykułu spożywczego. Niezmienione pozostają również ich walory smakowe.

Jak podaje IChTJ, rocznie na świecie utrwala się w ten sposób ponad 400 tys. ton przypraw, warzyw, ziaren, owoców, mięsa i innych produktów. Liderami na rynku są Chiny, które w ponad stu stacjach utrwalają w ten sposób prawie 150 tys. ton żywności. Na drugim miejscu są Stany Zjednoczone z prawie 100 tys. ton żywności i około 20 stacjami. W Unii Europejskiej obróbkę radiacyjną najczęściej stosują Belgia, Francja i Holandia.

Przepisy UE zezwalają jedynie na radiacyjną dekontaminację przypraw suchych, w tym suszonych ziół aromatycznych oraz przypraw korzennych i warzywnych. Zgodnie z prawem unijnym każdy kraj członkowski dysponuje własnym wykazem środków spożywczych, które można poddać działaniu promieniowania jonizującego.

"Rocznie w IChTJ poddajemy dekontaminacji mikrobiologicznej ponad sto ton przypraw, ziół i suszonych warzyw" - deklaruje prof. Migdał. Zezwolenie Głównego Inspektora Sanitarnego dopuszcza również możliwość utrwalania promieniowaniem jonizującym ziemniaków, cebuli, czosnku i pieczarek.

Obróbkę żywności za pomocą promieniowania jonizującego zaaprobowały Światowa Organizacja Zdrowia, Organizacja Narodów Zjednoczonych d/s Wyżywienia i Rolnictwa oraz Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej.

PAP - Nauka w Polsce

ekr/ agt/bsz