Historia i kultura

Prasłowiańskie powitanie wiosny i pożegnanie zimy

Święto Jaryły - pogański obyczaj palenia kukły symbolizujący przepędzenie zimy i powitanie wiosny zrekonstrowano w grodzisku piastowskim na Zawodziu. PAP/Tomasz Wojtasik
Święto Jaryły - pogański obyczaj palenia kukły symbolizujący przepędzenie zimy i powitanie wiosny zrekonstrowano w grodzisku piastowskim na Zawodziu. PAP/Tomasz Wojtasik

<p> <strong>Według prasłowiańskich obyczajów, na terenie Grodu Piastów na Zawodzie w Kaliszu, pożegnano już w sobotę zimę i powitano wiosnę.</strong> Miejscowe Towarzystwo Żywej Archeologii przygotowało w tym dniu rekonstrukcję Jarego Święta i Maslenicy.</p>

Jare Święto obchodzone jest 21 marca, w czasie równonocy wiosennej lub w pierwszą niedzielę po równonocnej pełni księżyca. Przepędza się wtedy zimę i wita wiosnę, topi się Marzannę. Kojarzona z tym Maslenica przypada na siedem tygodni przed Wielkanocą. Do dziś obchodzona jest na Białorusi i w Rosji.

Jare Święto obchodzono na Zawodziu zanim pojawiło się chrześcijaństwo. „Próbowano je wyplenić w 1420 r., kiedy to Synod w Poznaniu zalecił duchowieństwu, aby wykorzenić zupełnie palenie kukły i topienie jej jako zły zwyczaj i w dodatku obchodzony w niedzielę” – powiedział PAP Robert Kotschmatov z Towarzystwa Żywej Archeologii.

Wraz z kolegami, z kukłą Marzanny, wyruszył z centrum miasta na Zawodzie. Po drodze uczestnicy orszaku zbierali podarki, grożąc przy tym mieszkańcom, że w przypadku odmowy, zima pozostanie do przyszłego roku. „Gospodarze byli hojni, więc zimę zabieraliśmy ze sobą” – opowiada Kotschmatov. W czasie tej wędrówki lżyliśmy strasznie zimę, żeby ubrzydzić jej pobyt w Kaliszu” – żartował.

Kukłę spalono i utopiono w fosie na Zawodziu, mając nadzieję, że zima odeszła przynajmniej na rok. Później smagano się witkami i polewano wodą, by „wszystkie grzechy i zło wyplenić, żeby siebie i całą przyrodę do życia pobudzić”.

Pod koniec dnia członkowie Towarzystwa zajęli się rekonstrukcją tradycyjnych potraw jadanych na przednówku przy okazji Jarego Święta. Smażono bliny z kaszy jaglanej, wędzono sery, przygotowywano kaszanki, jajka. W niedzielę Kotschmatov zaprasza na degustację tych smakołyków, wśród których znajdą się także wędzony pstrąg oraz różne napitki.

Grodzisko na Zawodziu pochodzi z okresu IX-XII wieku. Dzięki środkom UE, zrekonstruowano tutaj za ok. 6 mln zł m.in. przyziemie kolegiaty, drewniane chaty, pomosty i fragmenty umocnień z epoki pierwszych Piastów. UE uznała projekt Kaliskiego Grodu Piastów jako kluczowy w promocji dziedzictwa kulturalnego Europy.

Od IX do XIII wieku na Zawodziu znajdowało się silnie ufortyfikowane centrum wczesnośredniowiecznego państwa. Była tu siedziba kasztelanii, ziemi i księstwa oraz władzy kościelnej. Położenie grodu na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych i komunikacyjnych zdecydowało o szybkim rozwoju miejscowego rzemiosła i handlu. Gród najbardziej rozwijał się w okresie panowania Mieszka III Starego, zwanego powszechnie „księciem całej Polski”. Kaliską dzielnicę wspominał w 1106 r. Gall Anonim. ZAK

PAP - Nauka w Polsce

bno/bsz

Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.

Czytaj także

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

newsletter

Zapraszamy do zapisania się do naszego newslettera