„Bitwa pod Stoczkiem jest wręcz modelowym przykładem walki zwycięskiej. Na kartach historii wojen nieczęsto można znaleźć takie oddziały, które, tworzone praktycznie od podstaw, w krótkim czasie były zdolne do realizacji zadań bojowych w wymiarze taktycznym i operacyjnym. Takim oddziałem był korpus  gen. Józefa Dwernickiego” – pisze we wstępie do książki Tomasz Strzeżek.

Jak podkreśla, zasadniczy trzon korpusu gen. Dwernickiego, czyli trzecie dywizjony kawalerii regularnej, tworzone przez kilkadziesiąt dni, a artyleria jeszcze krócej, osiągnęły taki stan sprawności bojowej, iż praktycznie były nie do pokonania.    

Autor prezentuje działania korpusu generała Józefa Dwernickiego w pierwszej fazie wojny polsko-rosyjskiej 1831 r. Jego przeciwnikiem był V korpus rezerwowy kawalerii dowodzony przez gen. Cypriana Kreutza, który najpierw miał opanować województwo lubelskie Królestwa Polskiego, a następnie rozwinąć działania wspierające główną armię w jej operacjach przeciwko armii polskiej. Dwernicki utrudnił V korpusowi realizację tych zadań. Najpierw pod Stoczkiem 14 lutego 1831 roku pobił gen. Geismara, podkomendnego Kreutza, a następnie staczając bój pod Nową Wsią 19 lutego 1831 roku z awangardą korpusu dowodzonego przez samego Kreutza.

„Polski dowódca wyszczerbił pomniki sławy generałów rosyjskich wykute w wojnach napoleońskich i wojnie tureckiej 1828–1829, zyskując sławę, która przekroczyła granice Królestwa Polskiego” – zauważa Tomasz Strzeżek.  

PAP – Nauka w Polsce

esz/ agt/