Novoselov urodził się w sierpniu 1974 r. w miejscowości Niżny Tagił w azjatyckiej części byłego Związku Radzieckiego.

W 1997 r. obronił z wyróżnieniem pracę magisterską na Moskiewskim Uniwersytecie Fizyczno-Technicznym. W latach 1997-1999 prowadził badania w Instytucie Technologii Mikroelektronicznych w Czarnogłówce.

Później był pracownikiem Laboratorium Silnych Pól Magnetycznych na Uniwersytecie w Nijmegen w Holandii, gdzie pracował pod kierunkiem Andre Geima i gdzie w 2004 r. uzyskał tytuł doktora.

Następnie przeniósł się za prof. Geimem do Wielkiej Brytanii na Wydział Fizyki i Astronomii Uniwersytetu w Manchesterze, z którym jest związany do dziś. W 2007 r. został członkiem brytyjskiego towarzystwa naukowego Royal Society. Ma obywatelstwo rosyjsko-brytyjskie.

Karierę naukową zaczynał od badania zjawisk mezoskopowych, czyli dotyczących układów o rozmiarach rzędu mikrometrów. W 2004 r. dokonał odkrycia najtrwalszego i najcieńszego materiału - grafenu, który jest jedną z postaci węgla.

W wywiadzie udzielonym dziennikarzowi serwisu internetowego ScienceWatch.com w lutym 2009 r. Novoselov wyznał, że około 10 proc. czasu pracy w laboratorium Geima poświęcali na szalone eksperymenty, które miały niewielkie szanse przynieść jakieś efekty, "a gdyby tak się stało, byłoby to wielkim zaskoczeniem".

Geim przeprowadził np. doświadczenia nad lewitacją żaby, za które otrzymał Antynobla. Efektem tej zabawy było też stworzenie przez parę naukowców nowego materiału adhezyjnego naśladującego pod względem przylepności stopę gekona.

"Takich doświadczeń, które nie przyniosły żadnych efektów i o których nikt się nawet nie dowiedział, było znacznie więcej" - wyznał Novoselov w wywiadzie.

Również eksperymenty z grafenem zaczęły się w formie zabawy. "Nie liczyliśmy na zbyt wiele i gdy powierzyłem je studentowi, początkowo nie wychodziły. Później zdarzyło nam się coś, co można by nazwać serią zbiegów okoliczności i co przyniosło niezwykłe efekty w krótkim czasie - w ciągu około tygodnia. Wtedy zdecydowaliśmy się kontynuować prace na poważniejszych zasadach" - wspominał Novoselov.

Co ciekawe, pierwszy artykuł na temat badań nad grafenem, który ukazał się w "Science" w 2004, naukowcy wysłali początkowo do "Nature", gdzie został odrzucony. "Nie wiem dlaczego - wyznał Novoselov w wywiadzie. - Recenzent powiedział nam, że jest interesujący, ale powinniśmy jeszcze dokonać pomiarów tego, śmego i owego, a wtedy może rozważą jego publikację. Od tego czasu upłynęło już kilka lat, a my ciągle nie wykonaliśmy żadnego z pomiarów wymaganych przez recenzenta +Nature+. Mimo to nieco poprawiony artykuł opublikował później +Science+".

Obecnie praca ta razem z drugą, która w 2005 r. ukazała się w Nature", należą do najczęściej cytowanych publikacji na temat grafenu i jego właściwości. Artykuł z "Science" został też uznany za "jeden z najczęściej cytowanych ostatnio artykułów w dziedzinie fizyki".

Mimo młodego wieku, Novoselov otrzymał wiele wyróżnień i nagród, w tym m.in. Europhysics Prize (2008 r.), Nicholas Kurti European Prize (2007 r.), grant European Research Council (2008 r.). W 2008 r. otrzymał tytuł "Naukowca Roku" na Uniwersytecie w Manchesterze.

Jest autorem ponad 60 artykułów w tak prestiżowych czasopismach jak "Nature", "Science", "Nature Materiale", "Nature Physics", "Nature Nanotechnology", "Proceedings of the American Academy of Science".

Novoselov razem ze współpracownikami ciągle prowadzi doświadczenia nad grafenem i jego zastosowaniami, również te zaliczane do "szalonych".

Zapytany, co chciałby powiedzieć zwykłym ludziom na temat swojej pracy naukowej, wyznał: "Nauka powinna sprawiać radość; nie zawsze musisz wykonywać drogie eksperymenty, kosztujące miliony dolarów, aby być w czołówce naukowców".

PAP - Nauka w Polsce

jjj/ tot/ gma/bsz