„Państwo realnego socjalizmu było głęboko osadzone na tradycyjnym fundamencie kulturowym i w niemałej mierze funkcjonowało w rytmie wyznaczonym przez pory roku. To do nich dopasowano oficjalną, partyjno-państwową obrzędowość. Ta propagandowa nowoczesność Polski Gierka była w rzeczywistości fasadą, a zależność gospodarki, komunikacji, rolnictwa od kaprysów pogody – zimy, suszy, opadów – była olbrzymia. Nie bez powodu krążył dowcip, że „nie potrzeba Bundeswehry, nam wystarczy minus cztery”. To stało się podstawą pomysłu wystawy – przedstawienia dekady Gierka przez pryzmat pór roku”– mówi Jerzy Kochanowski, autor scenariusza wystawy.

Jak podkreślają organizatorzy wystawy, chociaż PRL aspirowała wówczas do pozycji dziesiątej potęgi gospodarczej świata, to już w latach 1974–1975 zaczął się głęboki kryzys - zarówno struktur władzy, jak gospodarki, która nie była sobie w stanie poradzić sobie nie tylko z głodem mieszkaniowym i niedoborem mięsa, ale również z brakiem papieru toaletowego czy chociażby sznurka do snopowiązałek.

Prezentowane zdjęcia wybrano spośród 15 tysięcy fotografii z lat 70., zgromadzonych w agencji FORUM. Pochodzą z prywatnych archiwów fotografów; odnajdywanych nieraz je po wielomiesięcznych, prawie detektywistycznych poszukiwaniach.

„To piękna, humanistyczna fotografia. Zdjęcia dokumentują życie ludzi w kraju za ››żelazną kurtyną‹‹, proces kostnienia systemu i triumf komunizmu. Są zapisem lat 70. dalekim od propagandowego obrazu znanego z „Trybuny Ludu”, „Życia Warszawy” czy „Dziennika Telewizyjnego”– mówią Krzysztof Wójcik i Tomasz Gleb z Agencji FORUM, fotoedytorzy wystawy.

Wystawę w Domu Spotkań z Historią otwiera ilustrowana kronika dekady Gierka od grudnia 1970 do września 1980. Część opisową to teksty z epoki – listy, fragmenty raportów i sprawozdań, cytaty prasowe („Trybuna Ludu”, „Przekrój”, „Kobieta i Życie”), dowcipy i hasła propagandowe.

Dodatkowo na wystawie prezentowane są portrety najwybitniejszych przedstawicieli polskiej kultury i nauki, sfotografowanych często w swoich mieszkaniach i pracowniach, m.in. Tadeusza Kantora, Józefa Szajny, Wiesława Dymnego, Melchiora Wańkowicza, Antoniego Słonimskiego, Arkadego Fiedlera, Stanisława Lema, Erwina Axera, Piotra Skrzyneckiego, Krzysztofa Pendereckiego, Andrzeja Wajdy, Marii Janion, Władysława Tatarkiewicza, Tadeusza Kotarbińskiego, Szczepana Pieniążka i Kazimierza Wyki.

Wystawę zorganizował  Dom Spotkań z Historią wspólnie z Agencją FORUM.

Autorem scenariusza jest dr hab. Jerzy Kochanowski, prof. Uniwersytetu Warszawskiego. Wyboru zdjęć dokonali Krzysztof Wójcik i Tomasz Gleb z Agencji FORUM. Projekt graficzny wykonała  pracownia 137Kilo. Wystawę można oglądać do 31 października 2010 r. w Domu Spotkań z Historia, ul. Karowa 20.    ESZ

PAP – Nauka w Polsce

bsz