Zmierzyć dokładnie średnicę naszego Słońca wcale nie jest prosto. Z Ziemi tarcza Słońca jawi nam się jako dysk o średnicy kątowej około pół stopnia. Wartość ta jednak ulega zmianie, bo Ziemia porusza się po orbicie nie kołowej lecz eliptycznej. Co więcej, na bardzo dokładne pomiary wpływ mają turbulencje atmosferyczne. Na tym nie koniec problemów. Mierzony rozmiar Słońca zależy od tego jakiej długości fali świetlnej użyjemy do pomiarów, a także od tego co uznamy za powierzchnię Słońca.

Tak więc pomiary wykonywane z różnych miejsc, różnymi technikami i metodami dają często mało wiarygodne wyniki. Aby obejść ten problem, grupa naukowców kierowana przez Jeffa Kuhna z University of Hawaii Institute for Astronomy zdecydowała się na wykorzystanie danych zebranych przez Michelson Doppler Imager znajdujący się na pokładzie sondy Solar and Heliospheric Observatory. Od startu SOHO, czyli od roku 1995, instrument ten wykonał ponad pół miliona zdjęć naszej dziennej gwiazdy. Okres ten pokrywa więc ponad jeden cykl z 11-letniego cyklu aktywności słonecznej.

Wzięcie do analizy danych z jednego instrumentu, umieszczonego ponadziemską atmosferą, co więcej nie będącego satelitą Ziemi (SOHO znajduje się obecnie w pobliżu punktu libracyjnego L1 układu Ziemia-Słońce, w odległości około 1.5 mln km od Ziemi) uniezależnia nas od wielu problemów, o których była mowa wcześniej. Dzięki temu, naukowcom udało się uzyskać niespotykaną wcześniej dokładność i dojść do zaskakujących rezultatów. Okazało się bowiem, że rozmiar naszej dziennej gwiazdy jest zadziwiająco stały. Przez ostatnie kilkanaście lat nie zmienił się on więcej niż o jedną część na milion. Mówiąc inaczej, średnica naszego Słońca wynosi 1.392 miliona kilometrów i nie uległa ona zmianie o więcej niż niespełna 1.5 kilometra.

Nowe wyniki są o tyle ciekawe, że przeczą temu co myśleliśmy wcześniej. Pomiary średnicy Słońca dokonywane przy pomocy przejść Merkurego i Wenus, zaćmień czy koronografów pokazywały zmiany o czynnik 10-100 razy większe. W zasadzie jednoznacznie sugeruje to, że techniki oparte o badania prowadzone z Ziemi lub jej najbliższych okolic są mało wiarygodne, ze względu na interakcje zmiennej aktywności Słońca i ziemskiej atmosfery oraz magnetosfery. AOL

PAP - Nauka w Polsce

kap