W powszechnym odczuciu "prawe" kojarzy się z życiem, prawem, rzeczami pozytywnymi, dobrymi, podczas gdy "lewe" - ze śmiercią, nielegalnością, rzeczami negatywnymi i złymi. Jednak osoby leworęczne widzą problem inaczej - ich własne doświadczenie stoi w sprzeczności z uwarunkowaniami kulturalnymi czy językowymi. Kompilację różnych badań na ten temat przeprowadził prof. Julio Santiago de Torres z Uniwersytetu w Granadzie.

Jedna z najnowszych prac została przeprowadzona przez Daniela Casasanto ze Stanford University, który zaobserwował że leworęczni zwykle kojarzą "lewość" z rzeczami miłymi i dobrymi, podczas gdy to, co prawe, jest dla nich złe, brzydkie - wbrew otaczającym ich tradycyjnym opiniom.

Podczas jednego z eksperymentów casasanto zaprezentował uczestnikom diagram opisujący osobę planująca wycieczkę do zoo - osobę która uwielbia zebry i uważa je za dobre, podczas gdy pandy to dla niej wcielenie zła. Uczestnicy mieli umieścić zebrę w części diagramu, która najlepiej reprezentowałaby dobre rzeczy, natomiast pandę - tam, gdzie było miejsce dla złych rzeczy.

Okazało się, że większość praworęcznych lokowała dobre rzeczy po prawej stronie, podczas gdy leworęczni - po lewej stronie. Co interesujące, jedynie 14 procent badanych zdawało sobie sprawę, ze wybór ma związek z ich dominującą ręką.

Inną grupę badanych poproszono o ocenę par osób przedstawionych na rysunkach, prosząc o ocenę, która z nich wydaje się bardziej inteligentna, uczciwsza, atrakcyjniejsza i szczęśliwsza - a w końcu - której daliby pracę. Ocenie poddawane były również przedmioty - który woleliby kupić w sklepie?

W większości przypadków praworęcznym bardziej podobał się obiekt lub osoba po prawej stronie, ale leworęcznym - po lewej. Jak zauważa profesor, konkret prawo- lub leworęczności wpłynął na postrzeganie abstrakcyjnych pojęć w rodzaju uczciwości czy inteligencji.

Prof. Julio Santiago wyjaśnia, że osoba leworęczną często czuje się tak, jakby urodziła się w "niewłaściwym" świecie. Od nożyczek po klawiatury komputerów - wszystko jest na opak. Ponieważ jednak leworęczni całkiem dobrze adaptują się do takich warunków, różnice pomiędzy dominującą prawą a lewą ręką nie są zbyt znaczące. W dodatku nawet praworęczny może dobrze wytrenować lewą rękę, jak w przypadku muzyków czy maszynistek.

Jednak w dziedzinie kultury utrzymują się skojarzenia, wiążące przeciwstawienie prawy-lewy na przykład z arystokracją i plebsem, męskim i żeńskim, sacrum i profanum, dobrem i złem. Ma to wpływ nawet na takie aspekty rzeczywistości jak pozycja, której grzebie się zmarłych, zagospodarowanie miejsca w domach i kościołach, pozycję zajmowaną przy stole lub w świątyni przez kobiety i mężczyzn, rękę, przy pomocy której salutuje się, przeklina, je czy myje. PMW

PAP - Nauka w Polsce

kap