Trele ptaków, podobnie jak ich barwne upierzenie, są wynikiem ewolucyjnej walki na polu doboru płciowego. Badanie ptaków należących do bardzo zróżnicowanej grupy wróblowych (obejmującej m.in. zięby, kruki i jaskółki) pozwala sądzić, że stawką w tej bitwie jest z jednej strony złożoność pieśni, a z drugiej - siła głosu.

U pewnych gatunków ewolucja doprowadziła do tego, że ich śpiew ma dużo "sylab", a jednocześnie trele są cichsze. Takich śpiewaków z łatwością zagłuszają ptaki głośne, ale komunikujące się trylami o wiele mniej złożonymi.

Spostrzeżenie ornitologa z Uniwersytetu Melbourne, dr Goncalo Cardoso wskazuje na to, że głośność śpiewu u ptaków wróblowych powiązana jest ze stopniem jego złożoności ściślej, niż same gabaryty śpiewaka. Cardoso jako pierwszy wskazuje na taki związek niezależnie od gatunku, próbując wyjaśnić, jak ewoluowała różnorodność ptasich śpiewów.

Przez długi czas pieśni ptaków uważano za zbyt skomplikowane, by mogły one służyć tylko rozpoznawaniu się poszczególnych osobników. Cardoso twierdzi, że trele te są czymś w rodzaju akustycznego odpowiednika ozdobnych atrybutów u innych gatunków. "Gdy widzisz jakieś fantastyczne cechy, bardzo prawdopodobne jest, że wyewoluowały nie z powodu ich roli w przetrwaniu albo rozmnażaniu, ale wskutek doboru płciowego - społecznych gierek, w które grają zwierzęta próbujące wabić partnerkę albo współzawodniczące ze sobą".

Nadal niewiele jednak wiadomo, jak i dlaczego ptasie trele są tak bardzo różnorodne. Badacze próbują ustalić wpływy ewolucyjne, które miały tu jakieś znaczenie. Cardoso skupił się na głośności uznając, że wielkość tę można zmierzyć jednakowo u różnych gatunków.

Badania realizował we współpracy z obserwatorami ptaków z USA, Kanady i Europy, prosząc ich o dane na temat złożoności i głośności odgłosów różnych gatunków ptaków należących do wróblowych. Zebrał informacje na temat ponad 140 gatunków, po czym je weryfikował, zestawiając wyniki przesłane przez obserwatorów działających w tych samych rewirach.

Po zestawieniu i analizach wyników obserwacji okazało się, że choć fizjologia ptaków pozwala wyjaśnić pewne różnice w głośności ptasich wykonań, to o wiele więcej wniosków można wysnuć z analiz ich kompozycji. Badacz nie wyklucza jednak, że podczas godów ptaki zwracają uwagę zarówno na natężenie, jak i złożoność dźwięków.

Szczegóły w piśmie "Journal of Evolutionary Biology". ZAN

PAP - Nauka w Polsce

agt/ bsz