"Struktura rybosomu jest niezwykle skomplikowana i jeszcze kilkanaście lat temu uważano, że w ogóle nie uda się jej rozwiązać. W tej chwili już wiadomo, że sobie z tym poradziliśmy, a rybosom to taka mała struktura komórkowa, która jest odpowiedzialna za syntezę białek. W tej chwili znamy strukturę na poziomie atomowym, czyli jesteśmy w stanie powiedzieć, w którym dokładnie miejscu poszczególne atomy się znajdują i wiemy dokładnie jak one działają" - powiedział prof. Piotr Mucha z Zakładu Chemii Związków Biologicznie Czynnych Uniwersytetu Gdańskiego.

Dodał, że otwiera to niesamowite możliwości np. projektowania związków, które sterowałyby syntezą białek czy blokowały ich syntezę w przypadku bakterii. "Tam te rybosomy są zupełnie inne niż u człowieka i można stosować selektywne antybiotyki, które zablokują takie rybosomy, a na eukariotyczne czy ludzkie w ogóle nie działają" - tłumaczył.

Zwrócił uwagę, że jeżeli znana jest budowa rybosomu, to można zaprojektować cząsteczkę, metodami chemicznymi ją zsyntetyzować i będzie selektywnie przyłączała się np. tylko do rybosomów bakteryjnych, a nie będzie oddziaływała z innymi, np. ludzkimi. "Obecnie już się to robi. Powstały antybiotyki, które są w stanie blokować tylko rybosomy bakteryjne. To jest wstęp do projektowania i chemicznej syntezy leków, które selektywnie mogą kontrolować funkcjonowanie rybosomów" - mówił.

Prof. Mucha podkreślił, że nagrodzeni naukowcy w swojej pracy wykorzystali technikę zwaną rentgenografią strukturalną. Polega ona na tym, że trzeba otrzymać kryształ rybosomów. Naświetla się go promieniowaniem rentgenowskim. "Właściwie jest to taki sam proces jak przy zdjęciu rentgenowskim - otrzymujemy rysunek, który wygląda jak mnóstwo czarnych kropeczek i te kropeczki przekłada się na strukturę rybosomu. Nagrodzeni naukowcy właśnie to zrobili, czyli ustalili jak struktura takiego rybosomu wygląda" - powiedział prof. Mucha.

Tegoroczną Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii otrzymali: Venkatraman Ramakrishnan - Amerykanin pracujący w Wielkiej Brytanii, Thomas A. Steitz z USA oraz Ada E. Yonath z Izraela "za prace nad strukturą i funkcją rybosomu".KRF

PAP - Nauka w Polsce

tot/ gma/ agt/