Prof. Shane O\\'Mara z Trinity College w Dublinie twierdzi, że tortury wykorzystywane podczas przesłuchań - takie jak przebywanie w niewygodnej pozycji czy waterboarding- symulowane topienie - mogą ujemnie wpływać na funkcje mózgu, związane z pamięcią.

Jak wskazują opublikowane w kwietniu notatki przedstawicieli US Department of Justice, Amerykanie wierzyli, iż przedłużone okresy szoku, lęku, dezorientacji i braku kontroli pozwalają skuteczniej wydobyć wiadomości niż standardowe przesłuchanie. Jednak nie potwierdzają tego badania naukowe.

Na przykład żołnierze sił specjalnych mieli pod wpływem stresu duże trudności z przypomnieniem sobie wcześniej przyswojonych wiadomości. Podobny wpływ może mieć waterboarding - tortura, podczas której skrępowanego więźnia strażnicy przywiązują do ławki, jego głowę umieszczają nieco poniżej poziomu stóp, twarz przykrywają celofanem lub szmatką, a następnie polewają wodą. Więzień czuje się jakby tonął - zaczyna się dławić i wierzgać nogami.

Jak wskazuje prof. O\\'Mara, obecnie stosowane modele ludzkiej pamięci wskazują, że bardzo ważna role odgrywają w jej przypadku części mózgu takie jak hipokamp oraz kora przedczołowa, które są podatne na stres. Hormon stresu - kortyzol - wiąże się z receptorami hipokampa i kory przedczołowej, zwiększając pobudliwość komórek nerwowych, co zakłóca normalne funkcjonowanie mózgu. Inne hormony stresu - katecholaminy - mogą podwyższać ciśnienie krwi i przyspieszać bicie serca, co przy długotrwałym stresie może spowodować uszkodzenie mózgu.

Choć wiele osób wierzy, że poddany torturom człowiek mówi prawdę, w rzeczywistości może on po prostu mówić to, co jego zdaniem przesłuchujący chcieliby usłyszeć - cokolwiek, co pozwoli przerwać cierpienie. Wskazują na to zarówno doświadczenia hiszpańskiej inkwizycji, jak i radzieckich procesów z lat 30-tych XX wieku. PMW

PAP - Nauka w Polsce

yy/ bsz