Wymiary kadłuba - około 30 metrów długości i 7 metrów szerokości - wskazują, że mamy do czynienia z typem największego statku używanego do żeglugi na Wiśle do końca XVIII wieku - szkutą - mówi dr Ossowski.

Szkuty były najbardziej popularnym środkiem transportu po Wiśle od XV wieku; przewożono nimi m.in. zboże ważące ok. 100 ton.

Dzięki trwającym dwa tygodnie badaniom archeologicznym przeprowadzonym w sierpniu udało się ustalić szczegóły budowy statku. Wrak jest silnie przechylony na lewą burtę i lekko przełamany na śródokręciu. W dobrym stanie zachowało się płaskie, bezstępkowe dno oraz pozostałości burt. Wewnątrz kadłuba odkryto pozostałości naczyń ceramicznych, gwoździe i podkowę.

Dotychczas wykonane analizy dendrochronologiczne (pomiar rocznego przyrostu słojów drzewa) wskazują, że drewno do budowy szkuty ścięto w drugiej połowie XV wieku. Dalsze badania pozwolą dokładniej określić wiek statku. Drugim wyznacznikiem chronologicznym wraku z Czerska jest kształt klamer używanych do uszczelniana (tzw. żabek), które na podstawie istniejących typologii można zakwalifikować na koniec XV - 1. poł. XVI wieku.

Jak informuje dr Ossowski, dno szkuty sporządzono z klepek dębowych o grubości 7 cm i szerokości 34-48 cm, łączonych na styk i uszczelnianych mchem oraz warkoczami z sierści zwierzęcej. Uszczelnienie wmontowano w szwy wzdłużne i przymocowano drewniana listwą oraz metalowymi klamerkami.

Wrak nosi liczne ślady naprawiania, naukowcy nie wykluczają więc, że zbudowany w 2 poł. XV wieku, był jeszcze użytkowany na początku 1 poł. XVI. Do tej pory nie rozpoznano podobnych zabytków młodszych niż 1 poł. XVI wieku.

Akcja wydobycia wraku musi zostać poprzedzona zebraniem funduszy na jego konserwację. Teraz szkuta jest ponownie zalana wodą i przysypana piachem. W tej sytuacji to najlepszy sposób na jej konserwację - pozostawienie w wilgotnym środowisku, dzięki któremu przetrwała w tak dobrym stanie przez kilkaset lat.

Według wstępnych szacunków specjalistów z Centralnego Muzeum Morskiego (CMM) w Gdańsku, konserwacja pozostałości statku kosztowałaby ponad 300 tys. zł i mogłaby potrwać nawet 8 lat. Władze lokalne i wojewódzkie oraz Dyrekcja Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie wyraziły zainteresowanie współpracą prowadzącą do wydobycia, zakonserwowania i wyeksponowania tego unikatowego obiektu.

Ekspedycja CMM prowadziła badania w ramach środków z projektu badawczego Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego pt. "Przemiany w szkutnictwie rzecznym w dorzeczu Odry i Wisły". Odsłonięcie tak dużego wraku nie byłoby możliwe bez pomocy wielu instytucji i osób, które wsparły przedsięwzięcie. Są to: Fundacja Ja Wisła, firma Mostostal Warszawa S.A., starosta Piaseczyński, pani burmistrz oraz radni miasta i gminy Góra Kalwaria, sołtys i mieszkańcy Czerska.

PAP - Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski

agt/ bsz