<strong>W 65. rocznicę bitwy pod Monte Cassino wydawnictwo Bellona opublikowało pracę Zbigniewa Wawra "Monte Cassino. Walki 2 Korpusu Polskiego". Jak podkreśla autor, książka jest hołdem złożonym żołnierzom 2 Korpusu i jego dowódcy gen. Władysławowi Andersowi, którzy walcząc o Monte Cassino wykazali się bezprzykładnym męstwem i bohaterstwem. </strong>"Żołnierze! (...) Bitwa 2 Korpusu Polskiego pod Monte Cassino przejdzie do historii. 22 dni bez przerwy pod ciężkim ogniem, w najtrudniejszych warunkach bytowania, 7 dni zaciętego boju o niemieckie fortyfikacje - oto wspaniały wysiłek woli i poświęcenia Waszego, który nie ma wielu równych nie tylko w historii tej wojny, ale i w historii świata" - pisał 20 maja 1944 r. gen. Władysław Anders do żołnierzy 2 Korpusu. Dwa dni wcześniej, polska flaga została wywieszona na ruinach klasztoru na Monte Cassino.
Także włoski marszałek Badoglio obawiał się, że alianckie natarcie w kierunku Rzymu będzie zatrzymane w rejonie masywu Monte Cassino. Dlatego proponował przeprowadzenie desantów w rejonie Livorno i Ankony. Spotkało się to jednak ze sprzeciwem gen. Dwight\\'a Eisenhowera.
Trwające z przerwami od 12 stycznia do 26 marca 1944 roku działania w rejonie masywu osłabiły siły alianckie. Naczelny dowódca alianckiej 15. Grupy gen. Harold Alexander zdecydował o wprowadzeniu do działań 2 Korpusu Polskiego. Polacy otrzymali zadanie opanowania masywu Monte Cassino ze wzgórzem klasztornym. Mieli zmierzyć się z doborowymi oddziałami 1 Dywizji Spadochronowej i 5 Dywizji Górskiej.
Jak przypomina Wawer, wielu autorów uważało, że gen. Alexander, proponując gen. Andersowi udział w zdobyciu wzgórza klasztornego na Monte Cassino, wykazał się dużym instynktem politycznym. "Brytyjski generał wiedział o wzmożonej w tym czasie sowieckiej akcji propagandowej wymierzonej przeciwko rządowi polskiemu w Londynie oraz 2 Korpusowi. Stalin oskarżał gen. Andersa, że ten opuścił ZSRR, aby uniknąć walk z Niemcami. Gen. Aleksander zdawał sobie sprawę, że w tej trudnej sytuacji Polakom potrzebne jest spektakularne zwycięstwo. Takim sukcesem mogło być zdobycie klasztoru" - mówi historyk we wstępie do monografii.
Autor przedstawia, jak wyglądało planowanie przez aliantów czwartej bitwy. Prezentuje niemiecki system obrony w rejonie masywu Monte Cassino i wysiłek sztabu 2 Korpusu opracowującego plan natarcia.
"Próbowałem również przedstawić konflikt, do jakiego doszło pomiędzy gen. Kazimierzem Sosnkowskim a gen. Władysławem Andersem, dotyczący miejsca, w którym miał nacierać polski korpus oraz podjęcia przez jego dowódcę decyzji o udziale w bitwie bez zgody Naczelnego Wodza" - dodaje dr Wawer.
Autor wykorzystał wiele nieznanych dotychczas materiałów archiwalnych - rozkazów, sprawozdań, czy relacji spisanych na gorąco przez żołnierzy walczących pod Monte Cassino. Pochodzą one m.in. z Instytutu Polskiego i Muzeum gen. Sikorskiego w Londynie, Imperial War Museum oraz zbiorów prywatnych. W monografii wykorzystano również oryginalne mapy wykonane przez 12 Kompanię Geograficzną 2 Korpusu.
Główna część publikacji poświęcona jest walkom oddziałów polskich w czwartej bitwie o Monte Cassino.
"Moim zamierzeniem było ukazanie wysiłku żołnierz polskiego oraz tragizmu bitwy na podstawie sprawozdań i relacji złożonych w maju i czerwcu 1944. Większość z nich nie była do tej pory znana" - mówi autor. Zwraca uwagę na jeszcze jeden fakt. "Omawiając czwarta bitwę, należy pamiętać, że negowany przez wielu historyków sukces 2 Korpusu w przełamaniu Linii Gustawa powinien być mierzony liczbą żołnierzy biorących w niej udział" - podkreśla autor. W bezpośredniej walce uczestniczyło około 25 tys. żołnierzy polskich, a np. w przełamaniu Linii Gustawa na odcinku Francuskiego Korpusu Ekspedycyjnego około 80 tys. francuskich, marokańskich i algierskich. Jak podkreśla dr Wawer, te liczby świadczą o tym, jak trudne do wykonania miał zadanie polski korpus, która zamiast trójbrygadowych dywizji posiadał jednostki piechoty mające w swoim składzie tylko dwie brygady strzelców. Sytuacja ta związana była z brakami kadrowymi.
Bitwa o Monte Cassino to jedna z największych bitew II wojny światowej na froncie zachodnim. Podczas trwającej pół roku bitwy straty obu stron wyniosły ponad 200 tysięcy żołnierzy. Wśród poległych było także 924 żołnierzy polskich. 2930 odniosło rany. 345 uznano za zaginionych.
***
Dr Zbigniew Wawer - historyk wojskowości. Zajmuje się historią Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w latach 1939-1945. Autor licznych publikacji z tego zakresu. Jest autorem i współautorem filmów dokumentalnych i programów dotyczących historii oręża polskiego. Ważniejsze publikacje: "Przechodniu, powiedz Polsce...", "Narvik - Tobruk - Monte Cassino - Falaise" (współautor), "Organizacja polskich wojsk lądowych w Wielkiej Brytanii 1940 - 1945", "Znów w polskim mundurze. Armia Polska w ZSRR, t.1, sierpień 1941 - marzec 1942", "Wojsko Polskie w II wojnie światowej" (współautor). Ważniejsze filmy to m.in. "Dopóki w sercach naszych" o historii Instytutu Polskiego i Muzeum im. Gen. Sikorskiego, "Generał Stanisław Maczek", "Bitwa Warszawska 1920", "Polacy w bitwie o Anglię", "Wykonać rozkaz 4444", "Bitwa o Monte Cassino 1944", "Bitwa pod Lenino 1943", "Wał Pomorski 1945", "Bitwa o Kołobrzeg 1945", "Polacy w bitwie o Berlin" i "Bolonia 1945". ESZ
PAP - Nauka w Polsce
agt/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
