W okolicach Poznania, na terenie dzisiejszego Rezerwatu Meteoryt Morasko, około 5000-3500 lat temu wystąpił deszcz meteorytów żelaznych. Zdaniem naukowców, był to największy taki deszcz rozpoznany dotąd w Europie. Świadczy o tym masa odnalezionej i udokumentowanej pozaziemskiej materii, zbliżona do 1000 kg - informuje dr Agnieszka Mączyńska, kierownik Działu Wystaw i Edukacji Muzeum Archeologicznego w Poznaniu.

Największym śladem tamtych wydarzeń, a jednocześnie najpotężniejszym odnalezionym kiedykolwiek na terenie Polski kawałkiem meteorytu, jest tzw. meteoryt Morasko - ważący 178,5 kilogramy stop metalu i minerałów odkryty we wrześniu 2006 roku.

W programie sobotniej imprezy znajdą się m.in. wykłady "Skąd się wzięły meteoryty?", "Prahistoryczni obserwatorzy meteorytu" oraz "Meteoryty - żelazo - kultura". Na dziedzicu muzeum odbędzie się seria pokazów - zwiedzający obejrzą największy poznański meteoryt oraz filmy na jego temat. Będą też mogli poznać działanie optycznych przyrządów astronomicznych i nowoczesnych teleskopów.

Organizatorzy zaplanowali także zajęcia dla dzieci, przygotowane przez Stowarzyszenie Przeszłość dla Przyszłości. Najmłodsi pasjonaci astronomii wezmą m.in. udział w zabawie w kosmos, poznają sposoby rozpoznawania meteorytów i odkryją zagadki Wszechświata. Warsztaty przeznaczone są dla dzieci w wieku od 6 do 12 lat.

Więcej informacji o wydarzeniu można uzyskać pod adresem: http://www.muzarp.poznan.pl/muzeum/muz_pol/imprezy/ferie_09/index_09.html

UNIKALNE MIEJSCE

Meteoryt Morasko to rezerwat przyrodniczo-astronomiczny utworzony w 1976 roku w północnej części Poznania, na Morasku. Tutaj, na powierzchni 55 ha, znajduje się 7 kraterów, które - zdaniem naukowców - powstały około 5 tysięcy lat temu w wyniku upadku meteorytu.

Historia rezerwatu sięga 1914 roku, kiedy podczas budowy umocnień wojskowych pewien żołnierz odnalazł pierwszą, ważącą około 80 kg bryłę żelaza. Po zbadaniu okazało się, że jest to meteoryt. Między I i II wojną światową kolejne takie obiekty znajdowali okoliczni rolnicy i używali do różnych celów, np. jako przeciwwagę w kieracie lub materiał budowlany do wznoszonych obiektów gospodarskich.

Specjaliści podkreślają, że moraskie kratery są nie tylko unikatowym obiektem w skali kraju, ale też jednym z zaledwie 150 podobnych miejsc na świecie. Powstały w wyniku uderzenia w ziemię odłamków dużego meteorytu żelaznego, pochodzącego prawdopodobnie z roju Perseidów, które pojawiają się co roku w połowie sierpnia. Jak dowodzą badania, meteoryt, poruszając się z prędkością ok. 20 km/s, wpadł w ziemską atmosferę, gdzie rozpadł się na wiele odłamków, które spadły na powierzchnię planety tworząc potężne kratery. Największy z nich ma aż 60 m średnicy i 11 m głębokości.

POZAZIEMSKIE ŚLADY

Dotychczas w okolicach Moraska znaleziono prawie 600 kilogramów takiej kosmicznej masy. Największym i najcenniejszym znaleziskiem jest właśnie stop metalu i minerałów, nazwany meteorytem Morasko. Odkrył go w 2006 roku, zatrudniony przez poznański Uniwersytet Adama Mickiewicza, poszukiwacz z Kielc - Krzysztof Socha.

Jak wyjaśnia dr Mączyńska, Morasko należy do tzw. gruboziarnistych metalicznych octahedrytów i zwykle jest klasyfikowany jako grupa IA. Składa się z dwóch podstawowych minerałów - kamacytu i tenitu - będących stopami żelaza i niklu. "Średnia zawartość żelaza w meteorycie Morasko wynosi ok. 93,5 proc., a średnia zawartość niklu ok. 6,5 proc." - informuje specjalistka. Pozostałe minerały, stanowiące mniej niż 0,1 proc. jego składu, to: grafit, troilit (siarczek żelaza), daubrelit (siarczek żelaza i chromu), sfaleryt (siarczek cynku), cohenit (węglik żelaza i niklu) oraz schraibersyt (fosforek żelaza i niklu).

PAP - Nauka w Polsce, Katarzyna Czechowicz

agt/bsz