<strong>Najbardziej znaną w Polsce trasą edukacyjną wytyczoną w podziemiach pradziejowych sztolni jest z pewnością ta <a href="http://www.naukawpolsce.pap.pl/palio/html.run?_Instance=cms_naukapl.pap.pl&_PageID=1&s=szablon.depesza&dz=szablon.depesza&dep=225723&data=&lang=PL&_CheckSum=452157678" target="_blank" title="Krzemionki">w Krzemionkach koło Ostrowca Świętokrzyskiego</a></strong>. Ale nie tylko tu można chodzić śladami dawnych górników. Niedawno otwarto dla zwiedzających trasę turystyczną w kopalni w Złotym Stoku niedaleko Kłodzka. To miejsce niezwykłe i pełne zagadek - zarówno dotyczących III Rzeszy jak również prahistorii. Wydobywano tutaj... złoto.
W XV wieku była to najbardziej wydajna kopalnia złota na Śląsku. W XVI wieku kopalnia przeżywała swoje najlepsze czasy, kiedy dostarczała około 8 proc. całej europejskiej produkcji złota. Wtedy też przeniesiono tu mennicę książęcą z Ząbkowic Śląskich i rozpoczęto produkcję złotych dukatów. Fuggerowie - ówcześni właściciele kopalni, wspierali swoim złotem Izabelę - królową hiszpańską, która sfinansowała wyprawę Krzysztofa Kolumba.
Niestety, mimo wysokiego wydobycia niespecjalnie troszczono się o warunki pracy. Doprowadziło to do wielu tragicznych katastrof górniczych m. in. w sztolni "Złoty Osioł". W wyniku zawału zginęło 59 górników, których ciał nigdy nie wydobyto na powierzchnię.
W połowie XVII wieku miasto chyliło się ku upadkowi, co było spowodowane zarazami i seriami katastrof górniczych. Odrodziło się dopiero w XIX wieku pod kierunkiem Plattnera, który opracował nową metodę produkcji złota, polegającą na chlorowaniu wyprażonej rudy, a następnie wyługiwaniu czystego złota ze związków chlorkowych.
II Wojna Światowa nie przyniosła kopalni żadnych zniszczeń i prace kontynuowali po jej zakończeniu górnicy z Górnego Śląska aż do 1961 roku. Wtedy wstrzymano funkcjonowanie kopalni "odgórnym zarządzeniem". Jest to o tyle niezrozumiałe, gdyż jej roczny urobek wynosił ok. 20 - 30 kg złota. Z niejasnych przyczyn nastąpił spadek wydobycia w 1961 roku - około 7 kg.
W 1996 roku z inicjatywy ówczesnego burmistrza Złotego Stoku, Wiktora Lubienieckiego postanowiono udrożnić zalane chodniki i otworzyć część z nich dla zwiedzającym. Do tej pory udostępniono dwie sztolnie: "Gertruda" i "Czarną Górną" z jedynym w Polsce podziemnym wodospadem, który mierzy 8 m.
Atrakcyjnie przygotowaną trasę nagrodzono Certyfikatem Polskiej Organizacji Turystycznej - Najlepszy Produkt Turystyczny Roku 2008. Rocznie kopalnie w Złotym Stoku zwiedza około 130 tys. osób. Dla porównania bardzo popularne Krzemionki wizytuje co roku ok. 50 tys. osób. Do sukcesu przedsięwzięcia przyczyniła się niewątpliwie obecna właścicielka kopalni, pani Elżbieta Szumska.(PAP)
PAP - Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski
bsz
Czytaj także w serwisie Nauka w Polsce:
Wierzenia prahistorycznych górników
Krzemionki – centrum przemysłowe neolitycznej Europy
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
