Jest to jeden z kolejnych w Polsce projektów prowadzonych wspólnie przez NCBR, czyli Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (agencję wykonawczą Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego) oraz samorząd wojewódzki – dotyczących rozwoju konkretnej technologii zgodnej z potrzebami regionów.

„Walka z zanieczyszczeniem powietrza jest jednym z priorytetów rządu. Dzięki innowacjom chcemy poprawić jakość życia i zdrowie Polaków. Wierzę w potencjał polskiej nauki i rodzimych przedsiębiorców do opracowania nowatorskich rozwiązań, które przyczynią się do poprawy jakości powietrza, którym wszyscy oddychamy” - powiedział cytowany w informacji NCBR wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin.

Wicemarszałek woj. śląskiego Michał Gramatyka przypomniał, że w ub. roku sejmik tego regionu przyjął uchwałę antysmogową. „Wspólne przedsięwzięcie (z NCBR – PAP) jest jedną z form realizacji jej założeń, chociażby w kontekście rozwoju technologii z dziedziny ochrony środowiska i energetyki. Angażujemy więc nasz potencjał i środki unijne, by walczyć z niską emisją i pobudzić innowacyjność w regionie” - podkreślił wicemarszałek.

Budżet wspólnego przedsięwzięcia, które realizowane ma być przez 10 lat, wyniesie 100 mln zł - po 50 mln zł z obu stron. Wkład NCBR będzie finansowany ze środków Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój, natomiast wkład woj. śląskiego - z Regionalnego Programu Operacyjnego woj. śląskiego.

Obie strony zorganizują konkursy na realizację projektów w obszarze technologii poprawy jakości powietrza oraz minimalizacji skutków zanieczyszczeń dla zdrowia. W ramach konkursów możliwa będzie realizacja badań przemysłowych, prac rozwojowych i prac wdrożeniowych w obszarach, w których specjalizuje się woj. śląskie: energetyki, inżynierii biomedycznej, informatyki, transportu czy medycyny.

Badania będą mogły dotyczyć np. zrównoważonego transportu, energii ze źródeł odnawialnych, monitoringu i sterowania emisją zanieczyszczeń powietrza, systemów alarmowania mieszkańców czy diagnostyki i leczenia chorób cywilizacyjnych wywołanych degradacją środowiska.

Środki mają być kierowane przede wszystkim do firm i jednostek naukowych. Wśród proponowanych wcześniej w przedsięwzięciu projektów technologicznych wymieniono np.: opracowanie skutecznego i niskokosztowego przenośnego oczyszczacza powietrza wewnętrznego, niskoemisyjny, wielopaliwowy, automatyczny kocioł na paliwa stałe czy niskoemisyjny kominek z płaszczem wodnym opalany drewnem.

Inne pomysły mogą dotyczyć np.: ograniczania niskiej emisji poprzez spalanie w kotłach pyłowych paliw zawiesinowych na bazie mułów węglowych, układów wspomagających ogrzewnictwo indywidualne poprzez wykorzystanie OZE, małych biogazowni na potrzeby gmin wiejskich; układów odzysku energii odpadowej w autobusach miejskich czy tzw. wież antysmogowych, wykorzystujących technologię jonizacji powietrza.

Poszczególne projekty będą musiały wpisywać się w agendę badawczą przedsięwzięcia. Zawiera ona diagnozę potrzeb regionu w zakresie poprawy jakości powietrza, opisuje potencjał przedsiębiorstw i jednostek naukowych, definiuje obszary oraz tematy i zagadnienia badawcze, a także wskazuje mierniki i oczekiwane rezultaty.

Pierwsze konkursy być może zostaną ogłoszone jeszcze w tym roku. W latach 2018–2023 planowane jest finansowanie projektów, natomiast do 2027 r. ma trwać ich ewaluacja oraz monitorowanie efektów.

Wspólny projekt NCBR i samorządu woj. śląskiego wpisuje się m.in. w cele, które przyświecały przyjęciu w tym regionie wiosną ub. roku uchwały antysmogowej. Zakazuje ona używania od września br. najbrudniejszych paliw - w tym mułów oraz flotokoncentratów - i nakazuje stopniową, w perspektywie do 2027 r., wymianę przestarzałych instalacji cieplnych.

Projekt „Silesia pod błękitnym niebem” jest jednym z przedsięwzięć kluczowych Programu dla Śląska, który z kolei jest jednym z projektów strategicznych Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju.

NCBR współpracuje już z samorządami woj. lubelskiego w dziedzinie fotoniki i oraz woj. łódzkiego - w obszarze zdrowia i poprawy jakości życia seniorów. W ub. miesiącu Centrum podpisało także porozumienie z woj. dolnośląskim odnośnie B+R w technologiach biomedycznych.(PAP)

autorzy: Mateusz Babak, Marek Błoński

mtb/ mab/ pad/