Nagroda Europejskiego Wynalazcy (European Inventor Award) to wyróżnienie przyznawane corocznie od 2006 roku przez Europejski Urząd Patentowy. Laureatami nagród są naukowcy i inżynierowie, których wynalazki pomagają rozwijać technologię i znacząco polepszają jakość życia.

"Nie jest to ani nagroda naukowa, ani dotycząca innowacji - podkreślił w rozmowie z PAP dyrektor Europejskiego Urzędu Patentowego Benoit Battistelli. - Chcemy za jej pomocą pokazać ludziom opatentowane wynalazki, które stanowią rozwiązanie wielu problemów naszego codziennego życia, pomagają w rozwoju ekonomii oraz życia społecznego".

Jak zaznaczył Battistelli, celem nagrody nie jest promowanie konkretnych krajów członkowskich Europejskiego Urzędu Patentowego - organizacji, która skupia 38 krajów (w tym wszystkie państwa członkowskie Unii Europejskiej). "Zamiast tego chcemy po prostu promować najlepsze, najbardziej interesujące wynalazki i ich twórców" - powiedział.

Tegoroczni zwycięzcy konkursu zostali wybrani spośród ponad 500 zgłoszeń. Nagrody przyznano w pięciu kategoriach: badania, przemysł, małe i średnie przedsiębiorstwa, wynalazek z krajów nienależących do Europejskiego Urzędu Patentowego oraz całokształt osiągnięć (Lifetime Achievemnt Award). Poza tym przyznano nagrodę publiczności.

Za najlepszy wynalazek w kategorii "Badania" uznana została metoda przeprowadzania rezonansu magnetycznego (MRI) w czasie rzeczywistym, opracowana przez Jensa Frahma (Niemcy). Zaprezentowana w 2010 roku metoda stosuje specjalnie opracowane algorytmy komputerowe, dzięki którym po raz pierwszy za pomocą MRI można obserwować w trzech wymiarach i w czasie rzeczywistym procesy takie jak bicie serca, poruszanie się stawów czy przełykanie. "Możemy dzięki temu zwizualizować procesy fizjologiczne, których nigdy wcześniej nie byliśmy w stanie bezpośrednio zobaczyć" - podkreśla Frahm.

W kategorii "Przemysł" nagrodzono z kolei wynalazek dwójki Francuzów: Agnes Poulbot i Jacques`a Barrauda. Pracując dla firmy Michelin - jednego z największych na świecie producentów opon samochodowych - stworzyli oni materiał, który samodzielnie regeneruje się w miarę zużywania się opon. Zwiększa on długość życia produktu o ok. 20 proc.

Wśród kategorii małych i średnich przedsiębiorstw nagrodzono wielofunkcyjny klej opracowany przez Irlandkę Jane ni Dhulchaointigh oraz jej grupę badawczą. Pozwala on nie tylko ponownie sklejać zniszczone rzeczy, ale można go uformować w taki sposób, by uzupełnił ubytki w danym materiale.

Tytuł najlepszego wynalazku pochodzącego z krajów nienależących do Europejskiego Urzędu Patentowego otrzymały niewielkie baterie zasilające wszczepialne defibrylatory serca. Ich twórczynią jest amerykańska chemiczka Esther Sans Takeuchi. Wszczepialne defibrylatory znacznie zmniejszają ryzyko ataku serca - zaś nagrodzone baterie znacznie zwiększają czas przydatności urządzenia, dzięki czemu rzadziej konieczna jest jego wymiana i związane z nią operacje.

Nagrodę za życiowe osiągnięcia otrzymała szwajcarska fizyczka Ursula Keller. W ciągu 30 lat pracy naukowej i badawczej opracowała ona technologię ultraszybkich laserów, szeroko stosowanych dzisiaj w przemyśle i medycynie, a wyniki jej badań stosowane są dzisiaj m.in. do laserowej korekcji wzroku. Ultraszybkie lasery wykorzystywane są też dzisiaj szeroko w fizyce eksperymentalnej: pozwalają badać reakcje subatomowe, które zachodzą w niezwykle krótkim czasie (rzędu jednej trylionowej części sekundy).

Przyznana została również nagroda publiczności - dla tych z grona nominowanych wynalazców, którzy zdobyli najwięcej głosów w trakcie internetowego głosowania, które trwało od 24 kwietnia do 3 czerwca. Nagroda trafiła do holenderskiej grupy badawczej, której przewodzą Erik Loopstra oraz Vadim Banin. Opracowali oni technologię produkcji mikroprocesorów najnowszej generacji. Dzięki laserom są oni w stanie osiągać wcześniej trudno osiągalną dokładność - a przez to produkować mikroprocesory mniejsze, szybsze i o większej mocy.

Do Nagrody Europejskiego Wynalazcy nominowani byli również Polacy. Nominację w kategorii "Badania" otrzymali: Jacek Jemielity, Joanna Kowalska, Edward Darżynkiewicz i ich zespół badawczy z Uniwersytetu Warszawskiego. Doceniono odkrycie przez nich tzw. kapów mRNA, pozwalających m.in. na tworzenie spersonalizowanych metod leczenia nowotworów.

Z Paryża Katarzyna Florencka (PAP)

autor: Katarzyna Florencka

kflo/ agt/