Historię życia i działalności Bronisława Geremka przypomniał laureat Nagrody Orła Jana Karskiego z 2006 r., dyrektor Ligi Przeciw Zniesławianiu (Anti-Defamation League), jednej z najważniejszych organizacji żydowskich na świecie, której celem jest walka z nienawiścią i uprzedzeniami rasowymi wobec Żydów, Abraham H. Foxman.

Przypomniał tragiczne dzieciństwo laureata i jego ocalenie z holokaustu oraz działalność dla suwerenności i demokratyzacji Polski. Jego zdaniem, skomplikowane dzieje Geremka uczyniły go szczególnie cennym dla kraju. "Dziecko, która uratowało się z warszawskiego getta i było świadkiem degradacji i zniewolenia Żydów (...), będzie zawsze naznaczone tym doświadczeniem. W przypadku Geremka zrodziło one marzenie, aby Polska była dla wszystkimi swoich mieszkańców miejscem życia w godności. Było mu dane stać się jednym z realizatorów tego marzenia o wolnej i demokratycznej Polsce" - powiedział Foxman.

Mówił też o znaczeniu faktu, że Geremka ukształtowała z jednej strony tradycja i duchowość żydowska, a z drugiej katolickie wychowanie w polskiej rodzinie. "Osoby, mające takie mieszane dziedzictwo, najlepiej czują potrzebę ekumeniczności. Chociaż jako naukowiec specjalizował się w historii średniowiecznej Francji, jako obywatel Polski i świata odwoływał się w swojej działalności politycznej do wielokulturowej tradycji myśli i osiągnięć intelektualnych. Zawsze będzie się cieszył największym uznaniem jako myśliciel i polityk, który pomógł demokratycznej i wolnej Polsce wejść w swoją erę oświecenia" - podkreślił Foxman.

Jak powiedział wieloletni sekretarz prof. Jana Karskiego Waldemar Piasecki, nagroda powstała w 2000 r. "Motywacją tej nagrody było odniesienie do naszego symbolu narodowego, którym jest orzeł, ale w trochę innym kontekście" - tłumaczył. Jak wspominał, Karski kupił dwie pierwsze statuetki, przedstawiające głowę orła, w antykwariacie w amerykańskim Georgetown. W kolejnych edycjach nagrody wręczano laureatom odlewy pierwowzorów, wykonane z brązu. "Powiedział, że jest to orzeł nieco inny niż orzeł na polskim godle, ponieważ jest to orzeł zamyślony i refleksyjny, a nie agresywny i radosny" - dodał.

Dwa pierwsze Orły Jana Karskiego trafiły w maju 2000 r. do Jacka Kuronia i ks. prof. Józefa Tischnera. W późniejszych latach otrzymali tę nagrodę m.in.: Marek Edelman, Tadeusz Mazowiecki, Wiktor Juszczenko, włoska pisarka i dziennikarka Oriana Fallaci i laureat pokojowej nagrody Nobla Elie Wiesel.

Według Piaseckiego, intencją Karskiego było stworzenie nagrody dla wybitnych Polaków, którym na sercu leży dobro kraju i obcokrajowców, którzy dobrze Polsce życzą. Nagroda jest symboliczna i nie wiąże się z żadną korzyścią finansową.

Obok Geremka Nagrodę Orła Jana Karskiego otrzymał w tym roku prezydent Izraela, Szimon Peres "za wizję polsko-żydowskiej przyszłości". Swoją nagrodę Peres odbierze za kilka dni w Jerozolimie.

PAP - Nauka w Polsce, Urszula Rybicka

bsz