Dzięki lepiej skoordynowanemu działaniu genów starzejące się komórki nie przeszkadzają afrykańskiemu golcowi piaskowemu żyć 10 razy dłużej, niż inne gryzonie, oraz unikać nowotworów – informuje pismo PNAS.
Senescencja komórek to ewolucyjna adaptacja, dzięki której uszkodzone komórki nie dzielą się w sposób niekontrolowany, co zapobiega rozwojowi nowotworu. Jednak senescentne komórki sprzyjają starzeniu.
Wcześniejsze badania wykazały, że kiedy myszy pozbawiano komórek senescentnych, ich stan zdrowia w starszym wieku był lepszy, niż myszy starzejących się naturalnie (czyli z nienaruszonymi komórkami senscentnymi). Stąd pomysł, by odmładzać ludzi, niszcząc komórki senescentne za pomocą leków.
Jak się jednak okazało, eliminacja komórek senescentnych nie zapobiega związanym z wiekiem chorobom, takim jak nowotwory. Starzenie i nowotwór mają przeciwstawne interesy. Aby zapobiegać nowotworom, trzeba powstrzymać podziały komórek. Natomiast by zapobiec starzeniu, komórki muszą się dzielić, regenerując tkanki.
Prof. Vera Gorbunova i prof. Andrei Seluanov z University of Rochester od dawna prowadzili badania nad nowotworami oraz ich związkiem ze starzeniem i naprawą DNA. U golców piaskowych udało im się zidentyfikować kilka mechanizmów sprzyjających długowieczności oraz odporności na nowotwory – między innymi obecność w tkankach znacznych ilości kwasu hialuronowego o dużej wadze molekularnej (high molecular weight hyaluronan - HMW-HA). Jednak sam HMW-HA wszystkiego nie tłumaczy.
W swoich najnowszych badaniach Gorbunova, Seluanow oraz dr Yang Zhao porównali zjawisko senescencji u golców piaskowych oraz u myszy (które żyją 10 razy krócej – 2 do 3 lat).
Wbrew oczekiwaniom okazało się, że golce mają podobną ilość komórek senescentnych, co myszy. Jednak komórki te zachowują się inaczej – nie tylko przestają się dzielić, ale również są mniej aktywne metabolicznie. Dzięki temu w mniejszym stopniu szkodzą pozostałym komórkom. Najprawdopodobniej wynika to z lepiej skoordynowanego w przypadku golców działania genów - geny myszy działają bardziej chaotyczne.
Brzydkie i pozbawione sierści golce piaskowe z rodziny kretoszczurów intrygują naukowców z wielu powodów. Żyją najdłużej ze wszystkich gryzoni (średnio 30 lat), komórki ich mózgu mogą wytrzymać aż pół godziny bez tlenu, są odporne na szereg związanych z wiekiem chorób (na przykład nowotwory). Pozostają zdrowe i aktywne nawet w bardzo zawansowanym wieku. (PAP)
Autor: Paweł Wernicki
pmw/ zan/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
