Fizyk Bruno Zumino z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley, cytowany przez magazyn "Scientific American" (luty 1995 r.), tak opisywał swoje próby: "Wydawało mi się, że jeśli zrozumiem to nad czym aktualnie rozmyśla Nambu, będę 10 lat do przodu. Więc prowadziłem z nim długie rozmowy. Ale zanim zrozumiałem co powiedział mijało 10 lat". Z kolei Edward Witten z Instytutu Badań Zaawansowanych w Princeton tak scharakteryzował noblistę: "Ludzie nie rozumieją go, bo jest tak dalekowzroczny".

Jego była studentka tak opisała swoje pierwsze wrażenia na temat prof. Nambu, gdy zobaczyła go podczas seminarium dla studentów na Uniwersytecie w Chicago: "Niski mężczyzna w schludnym garniturze, szkicował na tablicy długie, wijące się rury. Czasem mówił, że są to linie wirowe, obecne w nadprzewodnikach; innym razem nazywał je strunami łączącymi kwarki. Zafrapowana, a zarazem zafascynowana mostami łączącymi tak różne dziedziny, poprosiłam go później, by był recenzentem mojej pracy magisterskiej".

Yoichiro Nambu urodził się w 1921 r. w prefekturze Fukui w Japonii. Po ukończeniu szkoły średniej dostał się na Uniwersytet w Tokio na fizykę, gdzie w 1952 r. otrzymał tam tytuł doktora nauk. Pracował też na Uniwersytecie w Osace.

W 1952 r. został zaproszony przez Institute for Advanced Study w Princeton (stan New Jersey). Następnie rozpoczął wspaniałą 50- letnią karierę naukową na Uniwersytecie Chicago, skąd przeszedł na emeryturę.

Do najważniejszych dokonań Nambu zalicza się zaproponowany w 1960 r. matematyczny opis spontanicznego złamania symetrii w fizyce cząstek elementarnych. Teorie Nambu okazały się niezwykle użyteczne w tworzeniu Modelu Standardowego, który opisuje zachowanie najmniejszych cząstek materii. Jest również jednym z pionierów teorii strun w fizyce.

Badacz zasłynął też tym, że przypisał kwarkom tzw. ładunek kolorowy. Nieprzyjęcie jego teorii zahamowało w swoim czasie rozwój chromodynamiki kwantowej.

Otrzymał wiele nagród i wyróżnień: nagrodę J. Roberta Oppenheimera, Amerykański Narodowy Medal Nauki, Japoński Order Kultury, Medal Maxa Plancka, izraelską Nagrodę Wolfa. W 2005 roku otrzymał nagrodę Benjamina Franklina w dziedzinie fizyki. Jest członkiem Amerykańskiej Akademii Nauk, Amerykańskiej Akademii Nauk i Sztuk oraz honorowym członkiem Japońskiej Akademii.

PAP - Nauka w Polsce, Joanna Morga

tot/bsz