Na wystawie "Wenecja i Orient", zorganizowanej we współpracy z nowojorskim Metropolitan Museum (MET), zgromadzono ok. 200 eksponatów - szkło, tkaniny, obrazy, broń, skrzynie, rękopisy.

Zdaniem jednego z komisarzy wystawy, Stefano Carboniego, "pragmatyzm to najlepszy termin dla określenia charakteru stosunków Wenecji z muzułmańskim Bliskim Wschodem". Pomimo wojen Wenecja stała się szanowanym partnerem dzięki "niemal idealnej równowadze między duchem religijności, dyplomacją kameleona a ostrym wyczuciem spraw" - powiedział.

Wystawa pokazuje, jak pomiędzy symbolicznymi datami: rokiem 878 (sprowadzenie relikwii św. Marka z Aleksandrii do Wenecji) i 1797 (upadkiem Republiki Weneckiej, podbitej przez Napoleona) dokonywała się wymiana artystyczna i wędrowały wpływy, jak artyści pracujący w szkle i w metalu oraz malarze i iluminatorzy poznawali, cenili i kopiowali dzieła pochodzące z różnych części basenu Morza Śródziemnego.

Wenecja jest "pierwszą zachodnią potęgą, która miała już w X-XI w. swoje ambasady na Wschodzie" - powiedział Carboni.

Za godło wystawy służyć może obraz szkoły weneckiej z 1511 roku ukazujący przyjęcie ambasadorów doży w Damaszku. Na pierwszym planie widać ludzi w turbanach i wielbłądy, a w tle - meczet Omajadów, co oznacza, że autor obrazu albo był w Damaszku, albo znalazł ryciny przedstawiające meczet - wyjaśnia współpracowniczka Carboniego, Aurelie Clemente-Ruiz.

"Artyści inspirowali się rysunkami i rycinami z opisów pielgrzymek do Ziemi Świętej" - dodaje.

Tylko nieliczni sławni artyści podróżowali do Stambułu, jak Gentile Bellini, który spędził tam dwa lata i namalował portret sułtana Mehmeta II, z datą 25 listopada 1480 - pierwszy w świecie zachodnim portret muzułmańskiego dygnitarza. Portret ten kopiowali iluminatorzy i malarze muzułmańscy - opowiada Clemente-Ruiz.

Artyści weneccy byli "szczególnie otwarci na sztukę i techniki orientalne" - podkreśla Carboni. To Orient wynalazł szkło i Wenecja je kopiowała, naśladując formy i motywy, zanim w XIV wieku na plan pierwszy wysunęła się produkcja szkieł z Murano, będących jedną z weneckich specjalności. 

Z Iznika w Turcji do Europy sprowadzano fajanse. Ich dekoracje powtarzają majoliki weneckie. Skórzane tarcze można wziąć za wyrób muzułmański, lecz pochodzą z Wenecji, a wirginał (europejski instrument z XVI i XVII wieku z rodziny klawikordów) zdobią arabeski, jakie spotkać można na oprawach Koranu. Chcemy, żeby zwiedzający pogubili się w tym przenikaniu i wzajemnym nakładaniu motywów - wyjaśnia Clemente-Cruz.

Wystawa, czynna w paryżu do 18 lutego, pojedzie później do Nowego Jorku.  KLM

PAP - Nauka w Polsce

bsz