Jednym z najważniejszych zadań, jakie powierzono Kościuszce jesienią 1777 roku, było ufortyfikowanie Bemis Heights, wzgórz pod miastem Saratoga. 30-letni polski inżynier potrafił wykorzystać naturalne właściwości terenu oraz umocnić go szańcami i redutami, czym przyczynił się do przełomowego zwycięstwa w walce z Anglikami (w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych działania wojenne prowadzone były między Wielką Brytanią i jej 13 koloniami w Ameryce Północnej. W wyniku wojny Stany Zjednoczone uzyskały niepodległość - PAP).

Inne pomysły jego autorstwa to ufortyfikowanie rzeki Hudson, przepływającej przez stany New York i New Jersey. Aby uniemożliwić poruszanie się rzeką nieprzyjacielskich okrętów, przeciągnięto przez rzekę olbrzymi łańcuch. Osłaniały go ogniem baterie dział.

Kościuszko był także głównym projektantem twierdzy West Point, obecnie prestiżowej amerykańskiej akademii wojskowej. „Była to twierdza kluczowa dla kontrolowania rzeki Hudson, w opinii Jerzego Waszyngtona najważniejszy posterunek w Ameryce – przypomina dr Czubaty.

Zwraca też uwagę na wykształcenie Tadeusza Kościuszki. „Wiedzę w dziedzinie inżynierii wojskowej zdobywał w warszawskiej Szkole Rycerskiej, uczelni założonej przez Stanisława Augusta, która miała kształcić nowoczesną elitę państwa” – mówi Czubaty. Nauczycielami w szkole byli głównie obcokrajowcy. „Egzamin z matematyki praktycznej i fortyfikacji Kościuszko zdawał w 1766 roku u inżyniera wojskowego Fryderyka Kaufmanna. Zdobyte tam wiadomości uzupełnił podczas pobytu w Paryżu, gdzie bawił jako królewski stypendysta” – dodaje.

„W wojnie o niepodległość USA Kościuszko walczył w stopniu pułkownika inżynierów - specjalności ważnej, bowiem w istniejącej od niedawna amerykańskiej armii brakowało wykształconych fachowców, m.in. inżynierii” – podkreśla dr Czubaty.

Za swoje zasługi Kościuszko został doceniony. Po zakończeniu wojny jesienią 1783 roku awansował do stopnia generała brygadiera. Uhonorowano go także Orderem Cyncynata – przyznawanym przez Towarzystwo Cyncynatów, kombatantów wojny o niepodległość.

Zabytkowe fortyfikacje i umocnienia, w których przygotowaniu wybitną rolę odegrał Tadeusz Kościuszko, są obecnie dużą atrakcją turystyczną. W  jednym z fortów przechowywane są rysunki autorstwa Kościuszki, a na polu bitwy pod Saratogą znajduje się poświęcony jemu obelisk.

***

Tadeusz Kościuszko (ur. 4 lutego 1746 – zm. 15 października 1817), w latach 1765-69 uczył się w Szkole Rycerskiej w Warszawie; brał udział w wojnie o niepodległość Ameryki; naczelnik insurekcji z 1794 r., w czasie której odniósł słynne zwycięstwo nad wojskami rosyjskimi w bitwie pod Racławicami. Zmarł w Szwajcarii; został pochowany na Wawelu. Na jego cześć w latach 1820-1823 usypano w Krakowie kopiec, a podróżnik Edmund Strzelecki odkryty przez siebie w 1840 roku najwyższy szczyt w Australii nazwał Górą Kościuszki.

PAP - Nauka w Polsce, Adam Lisiecki

we