Św. Mikołaj należy do najaktywniejszych świętych. Wskakiwanie przez kominy do mieszkań, podróże z reniferami i dostarczanie prezentów bożonarodzeniowych to nie jedyne jego obowiązki - piszą w książce "Zielnik świętowań polskich" prof. Anna Zadrożyńska i mgr. Krzysztof Braun z <a href="http://www.etnologia.uw.edu.pl/">Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego</a>.
PATRON DZIEWIC, PIWOWARÓW I STRAŻAKÓW
Jak informuje "Zielnik" (Wydawnictwo Książkowe "Twój Styl"), św. Mikołaj patronuje najliczniejszej grupie ludzi: dzieciom, podróżnikom, pszczelarzom, prawnikom, kupcom, sprzedawcom, ludziom morza, młynarzom, piekarzom, piwowarom, gorzelnikom, producentom wina, rolnikom, pasterzom, rzemieślnikom, straży ogniowej i więźniom, a także dziewicom i pielgrzymom.
"Pomaga dobrze wybrać małżonka, uchronić się przed kradzieżą, ale także odzyskać rzeczy skradzione (...). Jest wspomożeniem podczas powodzi i burzy na morzu (...), stał się także wyjątkową postacią dla mieszkańców polskich wsi. Opiekować się bowiem musiał gospodarskimi zwierzętami, chronić je od zarazy i od żarłocznych wilków. Zalecano więc w XVIII wieku: +aby uchronić zwierzęta przed chorobą, można w oborze wieszać papierowe obrazki świętego Mikołaja lub Rocha+" - czytamy w "Zielniku".
ŚW. MIKOŁAJ, DAME ABONDE, FRAU BERTA I KRISS KRINGLE
Mikołaj należy do licznego grona niezwykłych postaci obdarowujących Europejczyków w w świąteczny czas.
Jak wyjaśniają etnolodzy z UW, "postać (...) pogodnego staruszka ubranego w purpurowe szaty biskupie, w wigilię imienin Mikołaja roznoszącego dzieciom podarunki, dopiero w XIX wieku powędrowała w świat dzięki niemieckim zwyczajom. I dotarła nawet do Japonii".
"W Polsce zaowocowało to obdarowywaniem dzieciaków i swoistą loterią, zwaną mikołajkami. We Francji świętego Mikołaja wyręcza jego damski odpowiednik, Dame Abonde, ale ona przynosi prezenty w noc sylwestrową. Natomiast we Włoszech grasuje baba-wiedźma, La Befana - postrach niegrzecznych dzieci, którym zamiast podarunków wsypuje popiół w pończochy. Grzeczne obdarowuje, ale przychodzi do nich dopiero na Trzech Króli. Niemiecka Frau Berta postępuje podobnie jak Befana, zresztą całkiem ją przypomina - ma wielkie stopy i żelazny nos, ale bywa dobra dla dobrych, a zła dla niegrzecznych dzieci "- czytamy.
Jak opisują autorzy "Zielnika", Kriss Kringle, amerykańsko-holenderski święty Mikołaj, "składa wizyty w wigilię Bożego Narodzenia, przebrany w dziwny strój i futrzaną czapę. Anglosaski Santa Claus trudzi się tylko w wigilijna noc Bożego Narodzenia, choć jeszcze całkiem niedawno przynosił prezenty dzieciom także w przeddzień swoich imienin".
OBYCZAJE ZNANE I ZAPOMNIANE
W "Zielniku świętowań polskich" poczytać można o wielu oryginalnych obyczajach, polskich i zagranicznych, związanych ze świętami, takimi jak m.in. święto Matki Boskiej Zielnej, Dzień świętego Marcina, świętego Jerzego, Dzień Babci, święto Matki Boskiej Gromnicznej, Trzech Króli lub karnawał.
Książka podzielona jest na rozdziały odpowiadające kolejnym miesiącom. Na każdy miesiąc przypada w Polsce kilka, a nawet kilkanaście świąt, o których nie zawsze pamiętamy.
"Święta jak rośliny - pojawiają się wraz z czasem im właściwym. I jak rośliny rozkwitają, aby ofiarować ludziom swe owoce: więzi w świątecznym czasie zadzierzgane" - piszą autorzy.
PAP - Nauka w Polsce, Joanna Poros
reo
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
