Jak wynika z artykułu na łamach pisma "Journal of Experimental Biology", zimową porą mocznik chroni żabie komórki i tkanki przed zniszczeniem. A ponadto, w bezpieczny sposób spowalnia przemianę materii i pozwala zaoszczędzić energię. Dla leśnych żab jest to niezwykle ważne, bo zaraz po przebudzeniu muszą wykorzystać rezerwy energii do rozmnażania. Dopiero później uzupełniają niedobory pokarmowe z zimy.

Żaba leśna (Rana sylvatica) zamieszkuje podmokłe tereny leśne Ameryki Północnej. Zimę przeczekuje w stanie hibernacji. Jest w stanie przeżyć w ujemnych temperaturach ponad pół roku, mimo że ponad połowa wody w jej ciele może zamarznąć.

Teraz badacze z Uniwersytetu Miami w Oksfordzie (stan Ohio) zaobserwowali, że gdy nadchodzi zima, poziom mocznika w ciele żab z tego gatunku rośnie drastycznie i jest ponad 40 razy wyższy niż w latem.

W nadmiarze mocznik - odpad procesów przemiany materii - może być toksyczny dla komórek. Jednak u leśnych żab nie gromadzi się go na tyle dużo, by im szkodził, podkreślają autorzy pracy. Zamiast tego pozwala im przetrwać mróz, odwodnienie i niedobory pokarmowe zimową porą.
 
Zdolność do gromadzenia mocznika w organizmie wykryto już wcześniej u żab pustynnych, którym związek pomaga zatrzymywać wodę w ciele w okresie suszy. Nikt nie podejrzewał jednak, że ta sama strategia może być używana przez żaby do ochrony przed zimnem, komentuje Jack Layne z Uniwersytetu Slippery Rock w stanie Pensylwania, który bada odporność organizmów na niskie temperatury.

Mocznik działa więc jak glukoza, jedyny znany do tej pory związek, którego podwyższone stężenie pozwala różnym gatunkom żab tolerować mrozy. JJJ

* * *

Pełen tekst artykułu ukazał się na stronach Serwisu Naukowego PAP.

jjj