Wybitny argentyński pisarz Jorge L. Borges wygłosił na Uniwersytecie Harvarda cykl wykładów poświęconych sztuce poetyckiej. Było to w roku akademickim 1967-1968. <strong>Po ponad 30 latach odnaleziono taśmy magnetofonowe, na których wykłady zostały zarejestrowane.</strong> Ich tekst opublikowano w Stanach Zjednoczonych, a w tym roku także w Polsce, na łamach <a href="http://www.pfl.uw.edu.pl/" target="_blank">"Przeglądu Filozoficzno-Literackiego"</a> , w przekładzie pióra Andrzeja Sobola-Jurczykowskiego.
W swoich wykładach Borges pyta o to, czym jest metafora, przekład, muzyka słów, sztuka opowiadania. Nie przemawia jednak jak uczony-literaturoznawca. Mówi raczej o tym, jak sam doświadcza poezję.
"Wiemy, czym jest poezja. Wiemy to tak dobrze, że nie możemy jej zdefiniować za pomocą innych słów, tak samo jak nie potrafimy określić smaku kawy, koloru żółtego lub znaczenia gniewu, miłości, nienawiści, świtu, zmierzchu, miłości do własnego kraju..." - mówi Borges.
Przekład opatrzony jest erudycyjnym komentarzem autorstwa tłumacza. Jak mówi Sobol-Jurczykowski, w przypadku Borgesa przypisy są konieczne, ponieważ to, co dla czytelnika argentyńskiego jest sprawą oczywistą, dla czytelnika polskiego – nie jest. Często zresztą autor przecenia także oczytanie czytelnika.
Jak dodaje, przekład każdej książki Borgesa to sprawa miesiąca-dwóch. "Przygotowanie przypisów, a zwłaszcza lokalizacja cytatów i ich polskich przekładów zajmuje mi zwykle około dwóch lat" - opowiada.
Tłumacz kończy właśnie pracę nad encyklopedią borgesowską. Jak wyjaśnia, jest ona rodzajem przewodnika po świecie literackim Borgesa. "Obejmuje występujące w tekstach imiona własne - fikcyjnych bohaterów utworów Borgesa, miejscowości, ulic, które często obecnie noszą już inne nazwy, są także ważniejsze pojęcia czy nieznane w Polsce realia, takie jak na przykład rośliny i ptaki". Całość zawiera ok. 2500 haseł. Nie istnieje na razie podobna publikacja.
"Celem tej pracy nie jest wyjaśnianie czytelnikowi, kim był Platon lub Kopernik, a ukazanie, jakim lekturom oddawał się Borges, co go w nich fascynowało, w jakich obszarach - geograficznych i intelektualnych - się obracał, jakie tematy podejmował i rozwijał" - wyjaśnia. Podobnie przy omówieniu figur literackich, takich jak metonimia, oksymoron, hipallaga, chodzi przede wszystkim o podkreślenie, którymi z nich Borges się interesuje, a które pomija milczeniem jako obce jego wrażliwości.
Andrzej Sobol-Jurczykowski opublikował pierwszy przekład Borgesa w roku 1968, w wieku 17 lat. Od tego czasu przełożył nie tyle całą twórczość argentyńskiego pisarza, ale także około czterdziestu książek i, jak mówi, "setki opowiadań, esejów i wierszy różnych autorów, głównie piszących po hiszpańsku". Przekładał też na hiszpański poezję polską. W 1999 r. otrzymał Nagrodę Polskiego PEN Clubu za całokształt pracy przekładowej.
PAP - Nauka w Polsce, Krzysztof Łapiński
reo
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
