Znalezisko, datowane na ok. 975 r., jest pozostałością większego skarbu z tego okresu, odnalezionego w tym samym miejscu przez okolicznych rolników ponad 100 lat temu.

NA TROPIE DAWNYCH ODKRYWCÓW

 Po pierwszych odkrywcach pozostały w ziemi fragmenty ozdób oraz monet bizantyjskich, niemieckich i duńskich, które teraz wydobyli archeolodzy. Wśród przedmiotów jest także fragment monety rzymskiej z wizerunkiem cesarza Antoninusa Piusa.

To już trzecie w tym roku odkrycie zespołu badaczy - poznańskich archeologów, Małgorzaty i Mirosława Andrałojć oraz elektronika Piotra Szyngiery. Podobne znaleziska, czyli kilkaset pociętych srebrnych monet i ozdób z połowy X wieku - wykopali oni w Dębiczu koło Środy Wielkopolskiej i w Obrze w pobliżu Wolsztyna. Według odkrywców, wszystkie trzy znaleziska dowodzą obecności Wikingów na południowych obrzeżach Bałtyku.

Jak powiedział Andrałojć, na trop skarbów naprowadziła ich myśl, by wrócić do miejsc dawnych znalezisk archeologicznych w Wielkopolsce i na Pomorzu.

"Okazało się, że dawni odkrywcy nie wydobyli wielu pociętych monet i ozdób. Wpadliśmy więc na pomysł, by podążyć wytyczonym przez poprzedników szlakiem" - mówi Andrałojć.

NA TROPIE WIKINGÓW

Archeolodzy przypuszczają, że odnaleziony skarb jest śladem obecności Wikingów także na terenach dzisiejszej Polski . "Podobne odkrycia, będące pozostałością po Wikingów monety i ozdoby, badacze znajdowali w całej strefie bałtyckiej: na Gotlandii, w dawnej Rusi, na Połabiu" - zaznacza Andrałojć.

Według archeologów, wszystkie trzy odkrycia mają związek z obyczajami jednej z grup Wikingów - Szwedów (Waregów), zgodnie z którymi każdy wojownik powinien przed śmiercią zakopać w ziemi swój skarb.

"Znane nam wierzenia Wikingów mówią, że wojownik po śmierci zabierze ze sobą to, co za życia sam zakopie w ziemi" - tłumaczy Andrałojć. Tzw. skarby siekańcowe, czyli pocięte ozdoby i monety, mogą być świadectwem tych wierzeń.

Jest natomiast zagadką, dlaczego dzielono monety tak drobno. "Hipotez istnieje wiele, ale odpowiedzi wciaż nie ma" - mówi archeolog. "Monety i ozdoby cięto ostrym narzędziem, łamano, zginano, nacinano. Czy był to efekt ówczesnego niedostatku srebra, czy wynik jakichś zabiegów kultowych, nie wiadomo" - przyznaje.

WIKINGOWIE W SLUZBIE PIASTÓW?

W opinii poznańskich archeologów, wiele wskazuje na to, że oddziały Wikingów służyły u boku pierwszych Piastów - Mieszka I i Bolesława Chrobrego - jako ich gwardia przyboczna.

"Wiadomo, że Wikingowie spełniali taką rolę na sąsiednim dworze czeskim. Dlaczego więc nie mieliby ich zatrudniać w charakterze najemników polscy władcy?" - zastanawia się Andrałojć.

Tezę Andrałojciów mogą potwierdzać także znalezione wcześniej, m.in. w Lubowie koło Gniezna, groby wojowników z charakterystycznymi dla Wikingów toporami. Śladem obecności przybyszy z północy na ziemaich polskich mogą być także wikińskie imiona, jakie nadawał swoim potomkom aż do XII w. możny średniowieczny ród Awdanców.

W 2003 r. ci sami archeolodzy w Grzybowie (Wielkopolska) znaleźli unikatowy pierścień, należący ok. 870-970 naszej ery do Wikinga. Według nich, był to pierwszy taki przedmiot znaleziony w Polsce. Spowodował on wznowieni dyskusji na temat przyczyn obecności Wikingów na naszych ziemiach.

Dotychczas znalezione przedmioty zostały przekazane do Muzeum Archeologicznego w Poznaniu. Na razie spoczywają w magazynach muzeum, ich odkrywcy maja jednak nadzieję, że wkrótce będzie można je zobaczyć na specjalnej wystawie.

Odkrycia wielkopolskich archeologów są efektem badań prowadzonych dzięki grantowi Ministerstwa Nauki i Informatyzacji, realizowanemu przy Muzeum Archeologicznym w Poznaniu i kierowanemu przez dra Andrzeja Prinkego.

PAP - Nauka w Polsce, Szymon Łucyk

reo