W \"Dar ten jest dla naszego uniwersytetu bardzo cenny i znaczący\" - mówi rektor UW prof. Piotr Węgleński. \"Może nawet ważniejszy niż kolejny komputer lub dziesięć tomów wspaniałych książek. To widomy znak łączności z daleką i egzotyczną dla nas kulturą\" - dodaje.

Pawilon może przetrwać 1500 lat, zapewniają darczyńcy. Będą w nim organizowane imprezy poświęcone kulturze japońskiej, m.in. warsztaty tradycyjnego parzenia herbaty, ikebany, kaligrafii.

POKRZEPIANIE CIAŁA, OCZYSZCZANIE SERCA

Niewielki kamienno-żwirowy ogródek przed wejściem do pawilonu służy skupieniu przed ceremonią. Tam zdejmuje się buty i wkłada specjalne obuwie. W ogrodzie znajduje się misa, do której gospodarz nalewa świeżej, źródlanej wody. Nabierając wodę bambusowym czerpaczkiem goście obmywają ręce i symbolicznie oczyszczają serca.

We wnęce pawilonu wisi zwój z kaligrafią. W pokoju unosi się woń świeżych kwiatów i kadzidła. Gospodarz wyciera czarkę, wsypuje do niej sproszkowaną zieloną herbatę, zalewa wrzątkiem i roztrzepuje za pomocą bambusowego pędzla, aż w czarce pojawia się zielona pianka. Gość otrzymuje słodkie ciasteczka i czarkę napoju o gorzkawym smaku.

Podczas spotkania przy herbacie nie prowadzi się rozmów na przykre tematy. Mówi się o pogodzie, dziełach sztuki, o wspaniale zdobionych czarkach. Niezwykle cenne, kilkusetlenie czarki uświetniły również warszawską ceremonię.

Gościnność Japończyków przejawiała się nawet w najdrobniejszych szczegółach. Niektóre z podawanych gościom ciasteczek miały kształt liści klonu. Jesienią w Japonii liście klonowe czerwienią się, więc zazwyczaj ciastka są czerwone. Kiedy jednak Japończycy zauważyli, że w Polsce liście klonów się żółcą, nadali im właśnie taką barwę.

\"Wielokrotnie miałem okazję słyszeć bardzo pozytywne opinie na temat umiejętności naszych studentów studiujących japonistykę, np. od rektora uniwersytetu w Kioto lub cesarza i cesarzowej Japonii, którzy gościli na naszym uniwersytecie. Nie są to tylko grzecznościowe opinie. Tacy studenci bardzo nam się później przydają\" - podkreśla prof. Węgleński.

BAMBUS, CYPRYSY I PAPIER CZERPANY

\"Herbaciany pawilon to dla uniwersytetu rodzaj luksusowej zabawki, marzenia, które nieoczekiwanie się zrealizowało\" - powiedziała PAP kierownik Zakładu Japonistyki i Koreanistyki UW dr Krystyna Okazaki.

Dar Biblioteka UW otrzymała w czerwcu. Budowa pawilonu trwała przez całe wakacje. W pracach udział wzięli japońscy rzemieślnicy i ogrodnicy oraz studenci japonistyki UW.

Podczas budowy użyto tylko tradycyjnych materiałów japońskich, takich jak drewno cyprysowe, bambus, przedmioty z gliny, japoński papier czerpany, kamienie, żwir. Wszystko zostało przywiezione z Japonii.

Biblioteczny pawilon herbaciany składa się z dwóch pokoi ceremonialnych - alkowy, służącej do prac przygotowawczych oraz zaplecza, gdzie przechowywane są utensylia herbaciane. Podłoga pokryta jest matami ze słomy ryżowej. Oba pokoje ceremonialne wyposażone są w przenośne piecyki i przesuwne drzwi.

W Polsce jest jeszcze jeden taki obiekt - w prywatnej rezydencji ambasadora Japonii, a w Europie - tylko w Londynie, ale dużo prostszy.

SADO, CZYLI PODĄŻANIE DROGĄ HERBATY

Podążanie Drogą Herbaty (sado), przeniknięte duchem buddyzmu zen, oznacza pielęgnowanie w sobie otwartości i życzliwości. Pawilon herbaciany to miejsce, gdzie samurajom nie wolno było wejść z mieczami, gdzie spotkać się mogli wielcy i mali, gdzie wszyscy traktowani byli zawsze z jednakowym szacunkiem.

\"Właściwie sama herbata nie jest taka ważna. Pod koniec XIX w. Okakura Tenshin napisał bardzo popularną książkę +Droga herbaty+, gdzie nie ma ani słowa o tym, jak herbata smakuje. Książka poświęcona jest sprawom duchowym\" - mówi dr Okazaki.

Autorem projektu pawilonu jest dr Teruhito Iijima, który ukończył Szkołę Drogi Herbaty Rodu Urasenke oraz studia doktoranckie na Uniwersytecie Projektowania i Sztuk Plastycznych Takarazuka. W 2002 r. wydał książkę \"Mistrzowie rzemiosła herbacianego\", jest także autorem artykułów poświęconych architekturze i kulturze japońskiej.

W uroczystości otwarcia pawilonu 19 października udział wzięli m.in. ambasador Japonii Masaaki Ono, Teruhito Iijima, Kazuko Takashima i Akihiko Takashima z firmy Kyoei Steel, a także przedstawiciele UW i BUW.

PAP - Nauka w Polsce, Krzysztof Łapiński

21 października 2004