Nie mamy powodów do wstydu, jeżeli chodzi o poziom polskiej psychologii - uważa honorowy przewodniczący Komitetu Nauk Psychologicznych PAN http://www.pan.pl prof. Jan Strelau.

Jak mówi profesor, jesteśmy szczególnie mocni w takich dziedzinach, jak psychologia społeczna, poznawcza i psychologia różnic indywidualnych.

Polscy psychologowie reprezentują \"poziom europejski, a niekiedy wręcz światowy\" pod względem potencjału naukowego - zaznacza badacz.

Potencjał ten wyraża się głównie w publikacjach w renomowanych pismach, międzynarodowej współpracy naukowej, udziale w redakcjach prestiżowych czasopism, czy kierowniczych gremiach europejskich i światowych towarzystw psychologicznych.

WOJCISZKE, NOWAK, NĘCKA, JARYMOWICZ

Najwybitniejszymi polskimi psychologami społecznymi, jak mówi prof. Strelau, są m.in. profesorowie: Bogdan Wojciszke, Dariusz Doliński, Grzegorz Sędek, Grażyna Wieczorkowska i Maria Lewicka.

Ze starszego pokolenia - prof. Janusz Reykowski, obecnie najwybitniejszy polski badacz w zakresie psychologii politycznej.

Na tym samym polu, ale z uwzględnieniem modelowania zachowań społecznych metodą komputerową, swoje prace badawcze prowadzi prof. Andrzej Nowak, którego publikacje należą wśród polskich psychologów do najczęściej cytowanych w rankingu międzynarodowym.

Znaczące osiągnięcia polscy psychologowie notują także w zakresie tzw. psychologii różnic indywidualnych (badanie różnic między ludźmi i ich uwarunkowań).

Jednym z pionierów w tej dziedzinie jest w Polsce sam prof. Strelau. Wybitnymi badaczami są m.in. profesorowie Edward Nęcka, Andrzej Eliasz, Tatiana Klonowicz, Bogdan Zawadzki.

Stosunkowo nowym nurtem, w którym jednak, jak podkreśla prof. Strelau, odnotowujemy już duże sukcesy, jest psychologia poznawcza.

Akcentuje się w niej rolę umysłu i jego funkcjonowania poznawczego w odbiorze świata, kontaktach społecznych i zrozumieniu samego siebie.

Wybitnymi osiągnięciami w tej dziedzinie mogą się pochwalić m.in. profesorowie Maria Jarymowicz, Mirosław Kofta, Tomasz Maruszewski, Jerzy Trzebiński.

W MIĘDZYNARODOWYCH GREMIACH

Wielu polskich psychologów przewodniczyło, lub przewodniczy międzynarodowym organizacjom psychologicznym.

Są to m.in.:

* Europejskie Towarzystwo Psychologii Osobowości http://privatewww.essex.ac.uk/~mperug/eapp/eapp.html (Jan Strelau i Andrzej Eliasz),

* Międzynarodowe Towarzystwo Badań nad Agresją http://www.israsociety.com/ (prof. Adam Frączek),

* Międzynarodowe Towarzystwo Psychologii Różnic Indywidualnych http://issid.org/ (Jan Strelau),

* Międzynarodowe Towarzystwo Psychologii Politycznej http://ispp.org/ (Janusz Reykowski).

Liczba cieszących się na świecie dużym uznaniem polskich psychologów zwiększa się - podkreśla prof. Strelau.

\"Nie mamy co prawda wielkiego potencjału finansowego, który wyznacza możliwość badawczą. Tym niemniej, uwzględniając skąpe środki finansowe przeznaczone w Polsce na badania naukowe, mamy znaczące osiągnięcia\" - zwraca uwagę.

O randze polskich psychologów świadczy też, zdaniem profesora, m.in. fakt, że jesteśmy często zapraszani na międzynarodowe kongresy, sympozja i warsztaty, a także sami je organizujemy.

Ważnymi imprezami naukowymi w Polsce, które zgromadziły kilkuset badaczy z całego świata, były m.in.:

* Międzynarodowa Konferencja Psychologii Międzykulturowej (Pułtusk 2000),

* Międzynarodowa Konferencja Psychologii Różnic Indywidualnych (Warszawa 1995),

* a także dwukrotnie organizowana w Polsce Konferencja Europejskiego Towarzystwa Psychologii Osobowości (Gdańsk 1985, Kraków 2000).

AUTORZY PODRĘCZNIKÓW

W chwili obecnej, jak podkreśla prof. Strelau, nie ma, praktycznie rzecz biorąc, takiej dziedziny psychologii, w której nie dysponowalibyśmy np. podręcznikiem polskiego autorstwa.

Jeszcze kilkanaście lat temu studenci psychologii korzystali głównie z podręczników amerykańskich.

Osiągnięciem jest np. wydany w 2000 roku przez Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne trzytomowy \"Psychologia: Podręcznik akademicki\".

Jego autorami są wybitni psychologowie reprezentujący niemal wszystkie polskie ośrodki akademickie.

SPROSTAĆ CYWILIZACYJNYM WYZWANIOM

Według prof. Strelaua, psychologia - zarówno polska, jak i światowa - teraz, jak nigdy przedtem, \"stoi przed wyzwaniami, które niesie życie\", typowymi dla rozwoju cywilizacji i techniki początku XXI wieku.

\"Nie może zabraknąć psychologa tam, gdzie człowiek, a niekiedy całe grupy społeczne, doświadczają szeroko pojętego stresu\" - zaznacza prof. Strelau.

Jak mówi, chodzi tu m.in. o psychologiczne skutki bezrobocia i ubóstwa, przeciwdziałanie wszelkiego rodzaju dewiacjom i anomaliom społecznym.

Ważne jest zrozumienie psychologicznych mechanizmów, a zatem i zapobieganie \"wszelkiego rodzaju konfliktom społecznym, wynikającym m.in. z różnic rasowych, etnicznych, czy religijnych\".

Duża rola psychologii przypada w niwelowaniu psychologicznych skutków wszelkiego rodzaju kataklizmów i katastrof, włączając w to terroryzm.

Według profesora, można mnożyć obszary zjawisk fizycznych i życia społecznego, gdzie ingerencja psychologa jest i będzie niezbędna.

\"Uogólniając należy powiedzieć, że rola psychologa ujawnia się wszędzie tam, gdzie o przebiegu zjawisk społecznych, ekonomicznych, a także edukacyjnych decyduje czynnik ludzki\" - zaznacza profesor.

* Nauka w Polsce - Bogusława Szumiec-Presch *

20 lipca 2004