Biolodzy odkryli związek między ociepleniem klimatu a zmianami w DNA polarnych niedźwiedzi. Mutacje w niektórych genach związanych ze stresem cieplnym, metabolizmem i starzeniem się pomagają tym zwierzętom dostosować się do nowych warunków.
Zespół z Uniwersytetu we Wschodniej Anglii (UEA, Wielka Brytania) odkrył, że niektóre geny związane ze stresem cieplnym, starzeniem się i metabolizmem zachowują się inaczej u niedźwiedzi polarnych żyjących w południowo-wschodniej Grenlandii.
Niektóre zmiany mogą pomagać w radzeniu sobie przy niedoborze pożywienia.
Temperatury w północno-wschodniej Grenlandii były niższe i mniej zmienne, podczas gdy na południowym wschodzie silniej się wahały, a środowisko tutaj było wyraźnie cieplejsze i mniej pokryte lodem. Odkrycie sugeruje, że mogą one dostosowywać się do cieplejszych warunków.
Naukowcy podkreślają, że zrozumienie tych genetycznych zmian ma kluczowe znaczenie dla przyszłych działań ochronnych i analiz, ponieważ pozwala ocenić, jak niedźwiedzie polarne mogą przetrwać w ocieplającym się świecie oraz które populacje są najbardziej zagrożone.
Tymczasem – podkreślają badacze – do 2050 roku, według obecnych prognoz, ponad dwie trzecie niedźwiedzi polarnych ma wyginąć, a całkowite wymarcie może nastąpić pod koniec tego stulecia.
Ocean Arktyczny osiąga obecnie rekordowo wysokie temperatury, które nadal rosną, zmniejszając powierzchnię kluczowej pokrywy lodowej, z której niedźwiedzie korzystają podczas polowania na foki. Prowadzi to do izolacji i niedoboru pożywienia.
„DNA to instrukcja zapisana w każdej komórce, która kieruje wzrostem i rozwojem organizmu. Porównując aktywne geny niedźwiedzi z lokalnymi danymi klimatycznymi, odkryliśmy, że rosnące temperatury najwyraźniej powodują gwałtowny wzrost aktywności tzw. skaczących genów w DNA niedźwiedzi z południowo-wschodniej Grenlandii” – mówi dr Alice Godden, autorka pracy opublikowanej na łamach magazynu „Mobile DNA”.
Tzw. skaczące geny to małe, mobilne fragmenty genomu, które mogą wpływać na działanie innych genów. Jak wyjaśniają badacze, w praktyce odkryte zjawisko oznacza, że u różnych grup niedźwiedzi różne fragmenty DNA zmieniają się w różnym tempie, a aktywność ta wydaje się być powiązana z ich konkretnym środowiskiem i warunkami klimatycznymi. Wskazuje to – tłumaczą dalej naukowcy – że pewna grupa niedźwiedzi polarnych, żyjąca w najcieplejszej części Grenlandii, wykorzystuje „skaczące geny”, aby zmieniać działanie swojego DNA, co może oznaczać desperacką próbę przetrwania.
„W sytuacji, gdy reszcie gatunku grozi wyginięcie, te konkretne niedźwiedzie dostarczają genetycznego modelu tego, w jaki sposób gatunek ten może szybko przystosować się do zmian klimatu. Czyni to ich unikalny kod genetyczny kluczowym obszarem dla działań ochronnych” – mówi dr Godden.
Badaczka przestrzega jednak przez zbytnią pewnością i biernością. Odkrycie daje pewną nadzieję, ale nie oznacza, że niedźwiedzie polarne są bezpieczne. „Nadal trzeba robić wszystko, co w naszej mocy, aby zmniejszyć globalne emisje i spowolnić wzrost temperatur” – podkreśla ekspertka, cytowana w informacji prasowej.
W dalszych badaniach naukowcy chcą w podobny sposób przeanalizować genomy innych populacji niedźwiedzi.
Marek Matacz (PAP)
mat/ zan/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
