Celem programu „Dla Ukrainy” jest wsparcie uczonych z Ukrainy i Polski w nawiązywaniu współpracy i wspólnej realizacji projektów z zakresu nauk humanistycznych i społecznych o znaczeniu istotnym dla obu krajów.

Jeden z trzech nagrodzonych projektów - „Powstawanie pamięci: wczesne oddolne upamiętnienia i cyfrowy aktywizm w Ukrainie czasu wojny” - będą realizowały dr Małgorzata Łukianow z Uniwersytetu Warszawskiego i dr Kristina But z Uniwersytetu Kijowskiego im. Borysa Hrinczenki. Jego celem jest zbadanie, jak mieszkańcy Ukrainy tworzą własne sposoby upamiętniania wojny - w przestrzeni publicznej i w internecie. Autorki chcą sprawdzić, jak takie praktyki nie tylko oddają cześć ofiarom, ale także stają się formą budowania społecznej odporności. Analiza obejmuje okres od pierwszych dni inwazji, ze szczególnym uwzględnieniem skutków zbrodni w Buczy i Irpieniu, aż po trzecią rocznicę wojny. Dzięki temu projekt wpisuje się w szersze debaty nad pamięcią zbiorową i rolą cyfrowego uczestnictwa w strefach konfliktu, ukazując oddolne praktyki pamięci jako ważny aspekt społeczeństwa obywatelskiego.

Kolejny nagrodzony projekt - „Reforma służby parlamentarnej na rzecz lepszego zarządzania i integracji europejskiej: studium porównawcze Ukrainy i Polski" - zrealizują: prof. dr hab. Maciej Serowaniec z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu i dr Volodymyr Venher z Uniwersytetu Narodowego „Akademia Kijowsko-Mohylańska” (NaUKMA). Celem przedsięwzięcia jest przeprowadzenie badań porównawczych dotyczących funkcjonowania zaplecza administracyjnego i eksperckiego parlamentów w Polsce i w Ukrainie. Efektem analiz będzie wypracowanie rozwiązań, które pozwolą parlamentom działać w sposób nowoczesny, przejrzysty i skuteczny – z korzyścią zarówno dla obywateli, jak i dla jakości procesu legislacyjnego.

Trzeci wyłoniony zespół tworzą: dr Tomasz Kosiek z Uniwersytetu Rzeszowskiego i dr Tina Polek z Kijowskiej Szkoły Ekonomicznej. W ramach projektu pt. „Zmiana klimatu na pograniczu polsko-ukraińskim: codzienne strategie i (nie)odporność w perspektywie antropologicznej” zbadają oni doświadczenia i praktyki lokalnych społeczności pogranicza polsko-ukraińskiego w obliczu kryzysu klimatycznego. Autorzy skoncentrują się strategiach adaptacyjnych mieszkańców, analizując codzienne formy oddolnej ekologii – od ochrony źródeł wody po zapobieganie zabudowie terenów zalewowych. Badania etnograficzne i porównawcze pozwolą zrozumieć, jak różne systemy polityczne i gospodarcze kształtują lokalne działania proekologiczne. Rezultatem projektu będzie pogłębienie wiedzy o sposobach radzenia sobie ze zmianami klimatu oraz wskazanie dróg ekologicznej integracji Ukrainy z Unią Europejską.

Piąty konkurs w programie „Dla Ukrainy” był prowadzony od 10 maja do 2 czerwca br. Zgłoszono 19 projektów. Po ocenie formalnej, do oceny merytorycznej, prowadzonej przez międzynarodowy panel ekspertów, zakwalifikowało się 15 wniosków. Każdy nagrodzony projekt otrzymał po 268 800 zł na okres 12 miesięcy. Budżet obejmuje środki na pokrycie wynagrodzenia i kosztów związanych z prowadzeniem badań. (PAP)

zan/ agt/