Cesarz Hadrian był człowiekiem o niespożytej energii. Ponad połowę swego rozpoczętego w 117 roku panowania spędził z dala od Rzymu i Italii, odwiedzając niemal wszystkie prowincje imperium. Prowadził wojny, tłumił bunty, dbał o dyscyplinę w armii i umacniał granice, obdarzał przywilejami miasta, zakładał nowe, wznosił świątynie, gmachy użyteczności publicznej, ołtarze i posągi, organizował igrzyska. Zasłynął jako mecenas sztuki i miłośnik kultury greckiej, opiekował się literatami i uczonymi, sam też próbował pisać. Zagadką jednak pozostaje charakter Hadriana i motywy jego działań, których nie potrafili zgłębić również jego współcześni.

Książka Anthony'ego R. Birleya pt. "Hadrian, Cesarz niestrudzony", oparta na skrupulatnej analizie zachowanych źródeł, jest próbą przedstawienia różnej działalności Hadriana i jego niejednoznacznej osobowości.

Biografia oparta jest na własnych badaniach Anthony’ego Birleya - brytyjskiego historyka i archeologa, wykorzystująca bogate źródła: pisane, epigraficzne, numizmatyczne i archeologiczne. Przedstawia władcę uznawanego niekiedy za najwybitniejszego z rzymskich cezarów, człowieka o niespożytej energii, który przez całe swoje panowanie przemierzał rzymskie prowincje. Zajmował się też reformami wewnętrznymi, zasłynął jako mecenas sztuki i miłośnik kultury greckiej.

Birley pokazuje poszczególne okresy życia Hadriana, od dzieciństwa pod opieką przyszłego cesarza Trajana, przez zajmowanie kolejnych urzędów, aż do wstąpienia na tron. Autor analizuje kolejne etapy panowania, wyznaczane dłuższymi lub krótszymi pobytami w kolejnych częściach cesarstwa: Brytanii, Grecji, Afryce i Jerozolimie.

Birley, zachowując naukową rzetelność, próbuje ukazać bohatera od prywatnej strony.

Książka w przekładzie Roberta Wiśniewskiego ukazała się nakładem PIW.

zan/