Lit, najlżejszy z metali, jest pierwiastkiem naturalnie występującym między innymi w wodzie pitnej. Wiele osób obawia ewentualnego szkodliwego wpływu na zdrowie związków litu, uwalnianych przy wydobyciu litu czy ze zużytych baterii i akumulatorów litowych. Naukowcy udokumentowali wcześniej niekorzystne skutki długotrwałego leczenia litem na funkcje nerek i tarczycy.

Wyniki wcześniejszych badań wskazywały, że ekspozycja na lit może zmniejszać częstość samobójstw, łagodzić objawy zaburzeń psychicznych, a nawet łagodzić niekorzystne skutki uboczne chemioterapii. Z drugiej strony pojawiały się prace sugerujące związek litu z częstszym występowaniem autyzmu, schizofrenii czy zmniejszoną wagą urodzeniową.

Sole litu są od dawna używane jako lek stabilizujący nastrój. Wcześniejsze badania kliniczne sugerowały, że leczone w ten sposób osoby z chorobą afektywną dwubiegunową rzadziej chorują na nowotwory. Nie było jednak dotąd badań dotyczących związku między środowiskowym narażeniem na lit a ryzykiem zachorowania na nowotwory w populacji ogólnej.

Teraz badania takie (DOI:10.1001/jamanetworkopen.2024.60854) przeprowadził międzynarodowy zespół pod kierownictwem naukowców z University of Chicago (USA.)

Badanie kohortowe obejmowało uczestników programu badawczego All of Us Research Program w okresie od 31 maja 2017 r. do 30 czerwca 2022 r. Wykorzystano elektroniczną dokumentacją medyczną i informacje o adresie zamieszkania 252 178 osób, które w momencie rozpoczęcia badania ani wcześniej nie chorowały na żaden nowotwór. Uczestnicy byli obserwowani do 15 lutego 2023 r. Analiza statystyczna została przeprowadzona od września 2023 r. do października 2024 r.

Dane dotyczące stężenia litu w wodzie gruntowej dla 4700 studni w kontynentalnych Stanach Zjednoczonych w okresie od 12 maja 1999 r. do 6 listopada 2018 pochodziły z US Geological Survey.

Mediana wieku wyniosła 52 lata; 60,1 proc, badanych stanowiły kobiety. Mediana czasu obserwacji to 3,6 roku. Podczas badania zidentyfikowano 7573 przypadki zachorowań na nowotwory.

Jak wynika z przeprowadzonych analiz, wyższa szacowana ekspozycja na lit w gruntowej wodzie pitnej wiązała się ze zmniejszonym ryzykiem zachorowania na wszystkie rodzaje nowotworów, zarówno w przypadku mężczyzn, jak i kobiet. Jak podkreślają autorzy, biorąc pod uwagę skąpe dowody i nieznane mechanizmy tego związku, uzasadnione jest przeprowadzenie dalszych badań.

Paweł Wernicki (PAP)

pmw/ zan/