Na 1 marca 2025 roku z Europejska Asocjacja Rytmu Serca wyznaczyła obchody globalnego Dnia Pulsu, któremu przyświeca hasło: "Poczuj puls i zadbaj o serce!". W Polsce #DzieńPulsu jest realizowany pod auspicjami Asocjacji Rytmu Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

Datę obchodów wyznaczono na 1 dzień trzeciego miesiąca w roku dlatego, żeby symbolicznie przypomnieć, iż u jednej na trzy osoby na świecie rozwinie się w ciągu życia groźna forma arytmii. Jeśli nie zostanie ona w porę wykryta i nie będzie skutecznie leczona, może spowodować groźne powikłania, takie jak udar niedokrwienny mózgu, kalectwo i zgon.

Arytmia serca, czyli zaburzenia rytmu serca, to zarówno zbyt szybkie (tachykardia), zbyt wolne (bradykardia), jak i nieregularne jego bicie.

"Zaburzenia rytmu serca stanowią coraz poważniejszy problem zdrowia publicznego na całym świecie. Częstość występowania migotania przedsionków (ang. atrial fibrillation, AFib), najczęściej występującej arytmii, na przestrzeni lat znacznie wzrosła: z 33,5 miliona przypadków zdiagnozowanych w 2010 r. do 59 milionów w 2019 roku. To znaczące obciążenie dla pacjentów, ich bliskich i systemów opieki zdrowotnej na całym świecie" – skomentował dr hab. Adam Sokal z Katedry Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach i przewodniczący Asocjacji Rytmu Serca Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, cytowany w informacji prasowej przesłanej PAP.

Z danych ogólnopolskiego badania epidemiologicznego NOMED-AF wynika, że w naszym kraju migotanie przedsionków dotyczy aż 23 proc. populacji pacjentów powyżej 65. roku życia. Częstość jego występowania rośnie wraz z wiekiem. Arytmia ta charakteryzuje się szybkim, niemiarowym biciem serca, często powodującym uczucie kołatania w klatce piersiowej.

Jak podają eksperci na internetowej stronie Asocjacji Rytmu Serca PTK (https://rytmserca.ptkardio.pl/dla_pacjenta), migotanie przedsionków występuje zazwyczaj u osób, u których doszło do uszkodzenia mięśnia sercowego w przebiegu chorób przewlekłych, takich jak nadciśnienie tętnicze, choroba niedokrwienna serca, niewydolność serca, cukrzyca, wady zastawkowe czy otyłość.

Wszystkie te choroby z biegiem lat uszkadzają komórki odpowiedzialne za generowanie i przewodzenie impulsów elektrycznych w sercu, co sprzyja powstawaniu zaburzeń rytmu.

Migotanie przedsionków aż pięciokrotnie zwiększa ryzyko niedokrwiennego udaru mózgu. Niemal 30 proc. udarów niedokrwiennych jest efektem nieleczonego migotania przedsionków. Szczególnie niebezpiecznie jest, kiedy arytmia ta łączy się z innymi czynnikami podwyższonego ryzyka udaru.

Według prof. Macieja Sterlińskiego z Narodowego Instytutu Kardiologii w Warszawie wczesne wykrycie migotania przedsionków jest kluczowe dla zapobiegania groźnym powikłaniom tej arytmii, w tym udarowi niedokrwiennemu.

"Zwiększanie wiedzy społeczeństw na temat migotania przedsionków jest szansą na wczesne wykrycie arytmii oraz jej skuteczne leczenie. Kampania świadomościowa #DzieńPulsu jest kierowana do wszystkich grup wiekowych. U każdego ma wspierać budowanie nawyku regularnych pomiarów pulsu, u młodszych osób dodatkowo zachęcać do pomiarów tętna rodziców i dziadków" – wyjaśnił prof. Streliński.

Na internetowej stronie Asocjacji Rytmu Serca PTK eksperci podkreślają, że badanie tętna jest łatwe, szybkie i nie wymaga użycia specjalistycznego sprzętu ani wizyty w przychodni. Można je przeprowadzić samemu, ale może też je wykonać inna osoba.

"Przystępując do pomiaru tętna, najlepiej ułożyć trzy palce: drugi, trzeci i czwarty w niewielkim dołku na końcu przedramienia – powyżej kciuka, gdzie przebiega tętnica promieniowa. Siła ucisku powinna być niewielka. Pod palcami wyczuwa się falę tętna – puls. Należy policzyć, ile uderzeń wyczujemy w ciągu 30 sekund. Wartość tę mnożymy przez dwa i uzyskujemy częstość tętna na minutę" – wyjaśnił cytowany na stronie prof. Zbigniew Kalarus, Kierownik Katedry Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Zabrzu.

Jak przypomniał, prawidłowe wartości tętna u osób dorosłych to 70 uderzeń na minutę, u seniorów – 60 uderzeń na minutę. U młodzieży jest to 85 uderzeń na minutę, u dzieci 110 a u niemowląt 130.

Kardiolog podkreślił, że samo stwierdzenie nieprawidłowości w pomiarze tętna nie jest równoznaczne z rozpoznaniem migotania przedsionków. Powinno nas jednak skłonić do wizyty u lekarza, który zleci wykonanie innych badań takich jak EKG i Holter EKG. Na podstawie uzyskanych wyników możliwe będzie rozpoznanie migotania przedsionków.

Współorganizatorami globalnego #DniaPulsu razem z EHRA są jej siostrzane organizacje: Asia Pacific Heart Rhythm Society (APHRS), Heart Rhythm Society (HRS) oraz Latin American Heart Rhythm Society (LAHRS). (PAP)

jjj/ zan/