Marcin Kulasek zadeklarował w piątek w WP.pl, że jako szef resortu nastawia się na rozmowę ze środowiskiem akademickim, i że temu właśnie poświęcił pierwszy miesiąc swojego urzędowania. W środę spotkał się z ponad 120 rektorami uczelni niepublicznych.

Za sprawy najbardziej obecnie pilne Kulasek uznał m.in. kwestie "ewaluacji, zwiększenia finansowania nauki i deregulacji".

Ewaluacja jest oceną działalności naukowej, przewidzianą przez Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Podlegają jej uczelnie, instytuty PAN oraz instytuty międzynarodowe, uczelnie zawodowe, instytuty badawcze itp. Ewaluacja obejmuje osiągnięcia wszystkich pracowników prowadzących działalność naukową w danych podmiotach. Ocenia się ostatnie 4 lata pod kątem m.in. publikowania monografii naukowych czy artykułów z badań, opublikowanych w wydawnictwach i określonych czasopismach naukowych.

Od pewnego czasu resort nauki i środowisko naukowe dyskutują, jak poprawić system ewaluacji działalności naukowej. W WP.pl w programie Tłit Marcin Kulasek przyznał, że zmiana systemu ocen działalności naukowej to kwestia pilna. Zastrzegł zarazem, że nowy system ewaluacji może wejść w życie dopiero od stycznia 2026. "Dokończymy w tym roku ewaluację na dotychczasowych zasadach; z +małą kosmetyką+. Ustawa nas obliguje do tego, żeby nową perspektywę, na tę nową czterolatkę, zacząć od nowego roku. Czyli mamy 10 miesięcy na stworzenie nowych, przejrzystych zasad ewaluacji" - zapowiedział Kulasek.

Do wypracowania nowych zasad ewaluacji powołany zostanie kilkunastoosobowy zespół, złożony z przedstawicieli środowisk wszystkich środowisk - zapowiedział minister - m.in. Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego, przedstawicieli uczelni publicznych oraz niepublicznych; różnych dyscyplin naukowych.

W związku z poprawą systemu ewaluacji minister dodał, że chce zlikwidować tzw. paper mills, zwane też "fabrykami artykułów naukowych". Chodzi o system sprzyjający publikowaniu w czasopismach, które miały wysoką punktację, a nie spełniały warunków rzetelności. System ten pozwalał produkować słabej jakości publikacje.

Minister został też zapytany o prywatną uczelnię, która oferowała szybkie kursy MBA i inne programy, które ułatwiały zdobywanie dyplomów, często wykorzystywanych do awansu w strukturach spółek Skarbu Państwa. W związku z nieprawidłowościami CBA zatrzymała już kilkadziesiąt osób. Poprzedni minister nauki Dariusz Wieczorek zapowiadał rozwiązanie tego typu problemów w przygotowywanej noweli o szkolnictwie wyższym.

Marcin Kulasek podkreślił, że "takie patologie powinny być od razu piętnowane". Jak zaznaczył, wśród szkół niepublicznych jest świadomość, że przypadki nieuczciwego postępowania przez niektóre uczelnie przekładają się na "spadek notowań" pozostałych uczelni. Przypomniał, że w naprawie sytuacji może pomóc ustawa wizowa, której projekt przygotowało MSZ, a w którą resort nauki "ma wkład merytoryczny". Ustawa ta będzie oznaczać pewne ograniczenia dla uczelni prywatnych, które zarabiały na przyjmowaniu studentów zagranicznych - powiedział szef MNiSW dodając, że ta ustawa musi być procedowana jak najszybciej, gdyż pomoże ograniczyć nieprawidłowości na uczelniach.

Zapytany o to, czy uczelnie stosujące nieuczciwe praktyki znikną z rynku - Kulasek powiedział: "Zrobimy wszystko, żeby tak było. Prawo trzeba dostosować, żeby takich patologii więcej nie było. Jest tego pełna świadomość w naszym resorcie, ale również w całym środowisku, również w środowisku szkół niepublicznych".

Zapytany o nowelę Prawa o szkolnictwie wyższym, zainicjowaną przez jego poprzednika, Kulasek powiedział: "Z pełną odpowiedzialnością wycofaliśmy ten projekt z Rządowego Centrum Legislacyjnego, żeby go jeszcze raz przejrzeć".

Jak zaznaczył, do projektu jest kilkaset poprawek, a środowisko naukowe zgłasza potrzebę "przedyskutowania jeszcze kilku kwestii". Dlatego resort chce ten projekt jeszcze raz, wspólnie ze środowiskiem przeanalizować "i zrobić naprawdę dobrą ustawę o szkolnictwie wyższym".

"Akurat przy tej ustawie, w przeciwieństwie np. do kwestii ewaluacji, nie ma pośpiechu. Lepiej przeanalizować wszystko, wprowadzić więcej zmian, niż później poprawiać po raz kolejny" - skomentował minister.

Kulasek zapewnił również, że "dobre rzeczy", które były robione przez poprzedniego ministra Wieczorka, są kontynuowane, np. część ustaw, "które były stworzone, ma swoją kontynuację po +lekkich kosmetycznych+ poprawkach" - powiedział. Jako przykład podał zajęcie się przez rząd projektem ustawy o Narodowym Centrum Nauki, która "przeszła bez żadnego protestu pozostałych resortów" i "która wpisuje w to, o co prosił pan premie, czyli deregulację".

Projekt noweli o NCN został we wtorek przyjęty przez rząd.

Kulasek został zapytany o zmiany kadrowe w Radzie Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej (NAWA). Do składu tej rady, jako przewodniczący, dołączył dr Damian Syjczak, będący jednym z dwóch przedstawicieli ministra nauki w tym organie. Zastąpił odwołanego w ostatnich dniach dra hab. Adama Gendźwiłła, prof. UW. Zmiana personalna w Radzie była komentowana w mediach z uwagi na sposób, w jaki miał być o niej poinformowany Gendźwiłł: poprzez maila.

"Sposób poinformowania pana profesora był daleko niewłaściwy. I to jedna rzecz, którą poleciłem zmienić, jako człowiek lewicy, mający serce po lewej stronie; nie chciałbym się dowiadywać o czymś w taki sposób, jak to zostało zrobione. Poprosiłem, żeby to zostało zmienione" - powiedział Kulasek. (PAP)

zan/ amac/