W poniedziałek w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów pojawił się przygotowany przez resort nauki projekt ustawy o likwidacji Akademii Kopernikańskiej (AK) i Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika (SGMK). W uzasadnieniu napisano, że oba ciała dublują zadania i rozwiązania ustrojowe innych instytucji, m.in. Narodowego Centrum Nauki, Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej albo Polskiej Akademii Nauk. Twórcy projektu ustawy zwrócili też uwagę na "bardzo wysokie – na tle innych jednostek" wynagrodzenia w AK. 

Pytany o to uzasadnienie czwartkowy gość Studia PAP Przemysław Czarnek - szef resortu edukacji i nauki w rządzie PiS - odparł: "To wyjaśnienie oznaczałoby, że państwo z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego kompletnie nie przeczytali ustawy o Akademii Kopernikańskiej. Jeśli oni twierdzą, że to dubluje zadania Polskiej Akademii Nauk, to kompletnie nie znają przepisów”.

Przypomniał również, że utworzenie AK i SGMK to inicjatywa prezydenta Andrzeja Dudy.

"Z inicjatywy prezydenta Andrzeja Dudy została uchwalona ustawa o Akademii Kopernikańskiej. (…) Cieszy się ogromnym uznaniem na całym świecie. Tego nie zauważają dzisiejsi rządzący Ministerstwem Nauki i Szkolnictwa Wyższego i dlatego chcą w politycznej zemście jakiejś zlikwidować jednostkę naukową, która rozwija się na skalę międzynarodową, dużo większą niż inne jednostki” – ocenił.

"Jestem przekonany, że pan prezydent Andrzej Duda, widząc również postępy w rozwoju Akademii Kopernikańskiej i Szkoły Głównej Mikołaja Kopernika (…) na to nie pozwoli” - dodał.

Czarnek wyjaśnił, że Akademia Kopernikańska została pomyślana jako pomnik na 550. rocznicę urodzin Mikołaja Kopernika i jako "wielkie umiędzynarodowienie nauki wokół Mikołaja Kopernika". "Skupia wielu noblistów ze Stanów Zjednoczonych, ze Szwajcarii, z Kanady. Skupia choćby szefów agencji kosmicznych czy wiceszefów agencji kosmicznych z Japonii i innych krajów, naukowców z całego świata. Dopiero co ruszyła, ma już swoje osiągnięcia” - podkreślił.

Jako dowód przywołał wykład noblisty w dziedzinie ekonomii Paula Krugmana, którego wykład zorganizowano 28 czerwca br. na zakończenie roku akademickiego w Szkole Główna Mikołaja Kopernika. "Takich rzeczy nie robi Polska Akademia Nauk, robi to Akademia Kopernikańska” – argumentował były minister edukacji i nauki.

Czarnek zwrócił uwagę, że rektorem SGMK jest prof. Fabrizio Giulimondi. "Na tym polega to umiędzynarodowienie” - zaznaczył.

Na argument, że takie wydarzenia nie są organizowane za darmo, bo wspominani nobliści i inni ważni naukowcy otrzymali nagrody po 500 tys. zł, odpowiedział: "Szanowni państwo, jakbyście wiedzieli, ile kosztuje utrzymanie Polskiej Akademii Nauk i instytutów, które szkalują dobre imię Polski na przykład, to byście się za głowę złapali. Nic z tego nie wychodzi. Niech sobie robi Polska Akademia Nauk, nikt nie zamierza jej rozbrajać”.

Akademia Kopernikańska i Szkoła Główna Mikołaja Kopernika zostały utworzone dzięki ustawie z 28 kwietnia 2022 r. o Akademii Kopernikańskiej. Ówczesny minister edukacji i nauki Przemysław Czarnek promował tę inicjatywę.

Instytucje środowiska akademickiego, m.in. Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego i Polska Akademia Nauk, opowiedziały się przeciwko ustawie i apelowały o wstrzymanie nad nią prac. Negatywnie wypowiadała się też opozycja. Wskazywano, że niejasne jest źródło finansowania akademii i że będzie ona dublować zadania istniejących instytucji. Posłowie zwracali też uwagę na to, że instytucja ta będzie upolityczniona, a część zapisów zawartych w ustawie – niekonstytucyjna. (PAP)

Nauka w Polsce, Adrian Kowarzyk, Anna Bugajska

amk/ abu/ agt/ mhr/