Autorzy badania zwracają uwagę, że słoweńska młodzież żyje w czasach dobrobytu i optymistycznych prognoz gospodarczych, ma świadomość wysokiego poziomu wolności osobistej i politycznej, a także czuje się bezpiecznie. Mimo to ich zdrowie psychiczne i samopoczucie pogarszają się od co najmniej dekady i towarzyszą temu coraz bardziej pesymistyczne wizje przyszłości. To z kolei sprawia, że młodzi wykazują „coraz mniejszą gotowość do wzięcia na siebie odpowiedzialności” – czytamy w raporcie. Wręcz przeciwnie – coraz częściej rezygnują z ambitnych celów zawodowych, zwłaszcza z podjęcia nauki na uczelni wyższej.

W latach 2018-2024 wzrosło zainteresowanie młodych Słoweńców polityką, a w ich własnej ocenie ich wiedza o tej części życia społecznego się poprawiła; wzrost ten zaobserwowano szczególnie wśród osób o poglądach prawicowych. Badanie pokazuje też, że z prawicą lubią identyfikować się szczególnie młodzi mężczyźni i chłopcy, podczas gdy kobiety wyznają poglądy „centrowe i bardziej liberalne”. Zdaniem badaczy o ile w przeszłości większość młodych wyznawała poglądy lewicowe, o tyle w ostatnim okresie większość ma poglądy prawicowe.

Autorzy badania zwracają uwagę, że „młodzież nacjonalistyczna, szowinistyczna i autorytarna” częściej identyfikuje się z prawicową orientacją polityczną, natomiast młodzież „bardziej tolerancyjna (...) i świadoma ekologicznie”, wśród której nie ma większych nierówności ekonomicznych, częściej identyfikuje się z lewicą. Jednocześnie podkreślają, że w ostatnich latach w Słowenii zauważalnie wzrósł poziom nacjonalizmu i dumy narodowej.

Wyniki zawarte w raporcie pokazują, że zdaniem 17 proc. młodych Słoweńców najlepiej byłoby, gdyby w ich kraju mieszkali wyłącznie "prawdziwi Słoweńcy". W 2018 roku taki pogląd głosiło 8 proc. Ponadto 44 proc. młodych wyraża przekonanie, że ich kraj nie powinien przyjmować dodatkowych imigrantów.

W badaniu zwrócono też uwagę, że wiele podziałów związanych jest z płcią ankietowanych: chłopcy na ogół byli mniej tolerancyjni i bardziej szowinistyczni w porównaniu do dziewcząt. W ocenie autorów raportu zmiana ta nastąpiła nie dlatego, że dziewczęta stały się bardziej liberalne, ale z powodu mniejszej populacji chłopców.

Ponadto pewne kwestie społeczne lub polityczne, które zazwyczaj są kojarzone z młodymi ludźmi, w Słowenii nie są przez nich traktowane jako priorytetowe. Mniej niż 40 proc. ankietowanych poparło obniżenie wieku uprawniającego do głosowania z 18 do 16 lat, a niespełna 50 proc. opowiedziało się za wprowadzeniem e-głosowania, powszechnego dochodu podstawowego i legalizację konopi indyjskich.

W ramach badań nad młodzieżą Fundacja im. Friedricha Eberta bada, jak młode pokolenia postrzegają rozwój swoich społeczeństw i własną przyszłość. Analiza obejmuje wszystkie kluczowe tematy, takie jak polityka, edukacja, zatrudnienie i mobilność, życie rodzinne oraz ogólne postawy. Badanie obejmuje osoby w wieku od 14 do 29 lat. W Słowenii przeprowadzono je w lutym i marcu 2024 r. na próbie 602 respondentów.

Tomasz Dawid Jędruchów (PAP)

tdj/ akl/