Naukowcy z międzynarodowego zespołu wykonali ponad 100 tys. pomiarów temperatury w 12 jaskiniach w różnych częściach świata, aby sprawdzić wpływ zmian klimatu na ważne podziemne zasoby wody pitnej. Te strategiczne dla ludzkości rezerwuary stanowią jednocześnie siedlisko unikalnych, wysoce zaadaptowanych organizmów, które przetwarzają materię organiczną i zanieczyszczenia, i w ten sposób zapewniają dobrą jakość wody.

"Wahania temperatury wskazały na trzy różne rodzaje reakcji termicznej jaskiń na to, co dzieje się na powierzchni" – mówi Ana Sofia Reboleira, autorka badania opisanego na łamach magazynu "Scientific Reports".

Wszystkie zarejestrowane coroczne wahania temperatur w podziemnych systemach były niewielkie – od 0,1 do 8,8 st. C. Przy tym zauważono, że w niektórych miejscach jaskinie reagowały z pewnym opóźnieniem, w innych – zmiany na powierzchni natychmiast wpływały na temperaturę pod ziemią.

Czasami zależność była odwrotna – wyższej temperaturze na powierzchni towarzyszyła niższa temperatura w jaskini i odwrotnie.

"Według naszych wyników średnia temperatura w jaskiniach odzwierciedla przeciętną temperaturę na powierzchni. W konsekwencji przewidywany wzrost powierzchniowej temperatury spowodowany zmianami klimatu znajdzie swoje odbicie pod ziemią" – podkreśla prof. Reboleira.

To nie jest dobra wiadomość - mimo niedużych wahań. "Skutki wzrostu temperatur są całkowicie nieprzewidywalne, ale z pewnością szkodliwe dla jakości największych zasobów słodkiej wody nadającej się do natychmiastowego spożycia" – ostrzegają naukowcy.

Badanie pokazało przy okazji istnienie dobowych cykli zmian temperatury. Mogą one kontrolować dobowe cykle życiowe mieszkających w wodzie organizmów, pozbawionych typowego zegara biologicznego zależnego od światła.

Niektóre z przebadanych jaskiń to ważne w skali świata miejsca ze względu na bioróżnorodność. Naukowcy wymieniają np. jaskinię Planina w Słowenii czy Viento na Wyspach Kanaryjskich. (PAP)

Marek Matacz

mat/ zan/