Gdańsk/ Unikalny skaner na UG. Jedyne takie urządzenie w Polsce

Skaner służy do obrazowania hiperspektralnego rdzenia osadów geologicznych. "Obrazowanie hiperspektralne to technika podobna do fotografii cyfrowej, z tym że w standardowej fotografii obraz rejestrowany jest w trzech zakresach długości fali (RGB), natomiast obraz zarejestrowany przez kamerę hiperspektralną składa się z kilkudziesięciu czy nawet kilkuset kanałów odpowiadających ściśle określonym długościom fal" - mówił naukowiec z Wydziału Oceanografii i Geografii UG prof. Wojciech Tylmann.

Jedną z wielkich zalet tej techniki jest możliwość prowadzenia pomiarów w różnych skalach. Profesor Tylmann tłumaczył, że "możemy obrazować Ziemię z pozycji satelity, analizować pokrycie terenu wybranego obszaru, używając np. drona wyposażonego w kamerę, a także rejestrować obrazy hiperspektralne bardzo niewielkich obiektów pod mikroskopem".

Urządzenie, które zostało zainstalowane w laboratorium na Uniwersytecie Gdańskim, to bardzo specyficzna konstrukcja przeznaczona do analiz rdzeni osadów geologicznych, czyli np. osadów wydobytych z dna morza. "Możemy do naszego skanera włożyć fragment rdzenia, następnie cały obiekt jest ze stałą prędkością przesuwany pod kamerą hiperspektralną, która w sposób ciągły rejestruje obraz z bardzo wysoką rozdzielczością. W stosunkowo krótkim czasie uzyskujemy kompletny obraz hiperspektralny całego fragmentu rdzenia" - opowiadał profesor.

Zdaniem Tylmanna "po odpowiednim przetworzeniu i analizie danych z urządzenia możemy odczytać o wiele więcej informacji o obrazowanych obiektach od tradycyjnej fotografii cyfrowej". Skaner jest urządzeniem pozwalającym na analizę próbek o dużych wymiarach. "Rdzenie osadów geologicznych pobrane z dna jezior czy mórz są długie. Może to być kilka metrów, kilkadziesiąt lub kilkaset. Oczywiście w trakcie poboru rdzeń dzielony jest na odcinki, tak żeby jego transport i przechowywanie były możliwe. Tym niemniej takie pojedyncze fragmenty rdzenia są zazwyczaj długie na jeden metr lub nieco więcej. Nasz skaner pozwala na obrazowanie obiektów do 150 cm długości i maksymalnej szerokości 12 cm" - wyjaśniał naukowiec.

Skaner do obrazowania hiperspektralnego rdzenia osadów geologicznych Uniwersytet Gdański otrzymał w ramach grantu NCN Opus. Jego koszt to ok. 600 tys. złotych.

Profesor Tylmann w rozmowie z PAP tłumaczył, że "jest to związane z realizacja projektu pt. +Eutrofizacja, zmiany reżimu mieszania i anoksja: reakcje warwowego Jeziora Gorzyńskiego na zmienność klimatu i wpływ człowieka w holocenie+ finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki. Naszym obiektem badań jest Jezioro Gorzyńskie położone w północno-zachodniej Polsce, w którym odnaleźliśmy osady z zachowanymi warstwowaniami rocznymi, co umożliwia precyzyjne określenie ich wieku. W połączeniu z długą historią użytkowania okolic jeziora przez człowieka sprawia to, że Jezioro Gorzyńskie jest znakomitym obiektem do rekonstrukcji paleośrodowiskowych, a zwłaszcza w zakresie interakcji człowiek-środowisko".

W projekcie naukowcy zamierzają m.in. odpowiedzieć na pytanie, jak produktywność jeziora oraz jego warunki tlenowe kształtowały się w okresie zmiany z naturalnego do zdominowanego przez człowiek środowiska, a także czy ostatnich kilkadziesiąt lat jest niezwykłe pod tym względem w porównaniu z bardziej odległą przeszłością.

Skaner jest pierwszym urządzeniem tego typu zainstalowanym w Polsce.

"Wedle naszej najlepszej wiedzy i informacji przekazanej przez producenta na świecie funkcjonuje kilka, może około 10, laboratoriów wykorzystujących to urządzenie. W Europie z pewnością znajduje się ono w Szwajcarii, Niemczech, Francji i Norwegii. Wiemy również, że na takim urządzeniu pracują koledzy z USA i Nowej Zelandii" - wyjaśniał profesor Tylmann. (PAP)

autor: Piotr Mirowicz

pm/ zan/