W galerii „Kosmos na zdjęciach” na witrynie internetowej Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) opublikowano zdjęcie mgławicy, która do złudzenia przypomina kształtem motyla z rozłożonymi skrzydłami.
Niektóre kosmiczne obiekty mają kształty, które nieco przypominają różne znane ludziom przedmioty albo zwierzęta, czy nawet obszary geograficzne. Jednym z przykładów takich obiektów jest mgławica planetarna oznaczona jako NGC 6302, ale bardziej znana pod nazwą „Mgławica Motyl”.
Obiekt znajduje się 3800 lat świetlnych od nas. Należy do kategorii mgławic planetarnych, ale z planetami nie ma wiele wspólnego. Nazwa jest zaszłością historyczną z czasów, gdy przez niewielkie teleskopy mgławice przypominały astronomom kształtem tarcze słabo świecących planet, takich jak Uran.
Obecnie wiemy, że mgławica planetarna jest dość późną fazą ewolucji gwiazd takich, jak np. nasze Słońce albo tych kilka razy masywniejszych. Powstaje, gdy gwiazda przejdzie w fazę czerwonego olbrzyma - w tej fazie promień Słońca znacznie zwiększy się i może sięgnąć nawet orbity Ziemi. Później gwiazda odrzuca swoje zewnętrzne warstwy i staje się bardzo gorąca, a w konsekwencji odrzucona materia zaczyna świecić, co widzimy jako mgławicę. Czas istnienia mgławicy to ok. 10 tysięcy lat, czyli bardzo krótko w porównaniu do trwającego miliardy lat cyklu ewolucji gwiazd. Później mgławica stopniowo rozprasza się w ośrodku międzygwiazdowym.
Zdjęcie można podziwiać jako kosmiczną wizualizację kolorowego motyla, ale astronomowie potrafią z niego wydostać wiele dodatkowych informacji, np. skład chemiczny. Czerwone brzegi „skrzydeł motyla” to obszary, które emitują światło od azotu, gdyż panuje tam względnie niska temperatura. Białe fragmenty bliżej centrum są obszarami o wyższej temperaturze i emisji od siarki. Inne barwy odpowiadają emisji od gazów takich, jak tlen, hel i wodór.
Dodatkowo gorący gaz wyrzucony z gwiazdy zderza się z wolniejszym gazem znajdującym się na jego drodze, tworząc fale uderzeniowe widoczne m.in. jako białe „pofalowania” w górnej, prawej części zdjęcia.
Zdjęcie zostało wykonane za pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble’a. Misja ta jest prowadzona przez amerykańską agencję kosmiczną NASA we współpracy z Europejską Agencją Kosmiczną (ESA). (PAP)
cza/ mrt/
