Współczesna historia ozdoby sprzed tysiącleci rozpoczęła się 30 lat temu, kiedy Stanisław Kwiatkowski z Opatowa odkrył ją na terenie składu złomu w Jasicach koło Ożarowa w województwie świętokrzyskim. Przez kolejnych kilka lat w latach 80. XX wieku przedmiot znajdował się na wystawie w Podziemnej Trasie Turystycznej w Opatowie. Po likwidacji ekspozycji wrócił do rąk znalazcy, który kilka dni temu przekazał zabytek do Muzeum Okręgowego w Sandomierzu.

„Już wkrótce po wykonaniu konserwacji będzie można go podziwiać na stałej wystawie archeologicznej w sandomierskim Zamku" – mówi Monika Bajka, muzealny archeolog. „Dla znalazcy, który ją uratował przed zniszczeniem i przekazał do opracowania naukowego, a następnie do muzeum, wystąpimy za pośrednictwem Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Kielcach do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o nagrodę, która w takich przypadkach jest przewidziana” – dodaje.

Jak informują muzealnicy, styl i forma wykonania ozdoby i jej ornament pozwala ją przypisać społeczności tzw. kultury trzcinieckiej i datować na lata około 1300-1100 p.n.e. Na Wyżynie Sandomierskiej takie znaleziska są niezwykłą rzadkością i trafiały tam zapewne od wytwórców ze Śląska lub Wielkopolski, ale naukowcy nie wykluczają miejscowej produkcji takich przedmiotów. Archeolodzy ubolewają, że ozdoba z Jasic pozbawiona jest kontekstu - nie wiemy, skąd dokładnie pochodzi i jak trafiła na złom. Przypuszczają jednak, że jej odkrycia dokonano niedaleko.

Nie tylko pochodzenie zabytku jest enigmatyczne. „Posiadamy mało informacji co do sposobu noszenia takich ozdób, ponieważ zazwyczaj są znane ze skarbów lub jako znaleziska >>luźne<<. Tylko odkrycia grobowe mogłyby wyjaśnić tę kwestię” – dodaje Bajka. Archeolodzy przypuszczają, że takie ozdoby nosili i mężczyźni, i kobiety. Mogły być noszone na ramieniu lub - jak wskazują na to odkrycia grobowe z terenu Niemiec, gdzie podobne ozdoby znaleziono na kościach podudzia - jako nagolenniki.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ mrt/