<strong>Historia fizyki i kosmologii po czasy współczesne, budowa Wszechświata, teoria względności, mechanika kwantowa, teoria superstrun, sylwetki i poglądy uczonych, refleksje nad miejscem człowieka w Kosmosie oraz jego stosunek do nauki i religii - to wszystko składa się na książkę prof. Michała Hellera "Podglądanie Wszechświata", wydaną przez wydawnictwo Znak. </strong>Książka wraz ze słownikiem podstawowych pojęć takich jak eter kosmiczny czy chromodynamika kwantowa oraz indeksem nazwisk liczy ponad 200 stron.
Fizyka drugiej połowy XX wieku - mówi w wielkiej przenośni w jednym z rozdziałów prof. Heller - jest wyraźnie podzielona na strefy wpływów. Obszar mikrofizyki, świat kwantów i cząstek elementarnych, niepodzielnie kontroluje mechanika kwantowa. Natomiast obszar fizyki kosmosu w największej skali pozostaje pod zdecydowanymi rządami ogólnej teorii względności. Pomiędzy tymi dwoma supermocarstwami leży raczej niewielki obszar, w którym nadal sprawuje władzę klasyczna fizyka zbudowana w dużej części przez Newtona.
Wszystkie trzy państwa - powiada dalej autor - posiadają odmienne ustroje, to znaczy teorie fizyczne, które rządzą ich obszarami wykorzystują zupełnie różne nieprzystające do siebie struktury matematyczne do modelowania zjawisk fizycznych.
Państwo fizyki makroskopowej, historycznie pierwsze, jeszcze sto lat temu niepodzielnie władające wszystkimi dostępnymi obszarami badawczymi opiera swój ustrój na najdawniej znanych działach matematyki, takich jak geometria Euklidesa czy rachunek różniczkowy i całkowy.
Państwo fizyki mikroskopowej, kwantowej, powstałe jako wynik rewolucji z przełomu stuleci, cały swój szkielet ustrojowy zbudowało na podstawie matematycznej teorii przestrzeni Hilberta.
Wielkie państwo fizyki kosmosu, które od lat sześćdziesiątych XX wieku z dość wątłej dyscypliny zaczęło stawać się potęgą o geopolitycznym znaczeniu, wybrało geometrię Riemanna jako podstawę swego istnienia.
Te trzy ustroje matematyczne są zdaniem księdza profesora tak odmienne, "że dotychczasowe próby traktatów zjednoczeniowych spełzły na niczym. Owszem, istnieją uwieńczone przynajmniej częściowym powodzeniem próby, by metody badawcze jednego państwa stosowana na przygranicznych obszarach drugiego, ale maja one charakter raczej lokalnych porozumień niż znaczących kroków w kierunku zjednoczenia".
Oprócz tego rodzaju syntez wiele miejsca w swojej książce prof. Heller poświęca też wielkim postaciom świata nauki, głównie fizyki, matematyki i filozofii. Kreśli sylwetki wybitnych uczonych, zarówno tak słynnych, jak Newton, Leibniz, Einstein czy Heisenberg, jak i mniej znanych, a równie dla nauki zasłużonych, jak chociażby Georg Cantor, twórca teorii zbiorów. Omawia ich poglądy, cytuje znaczące wypowiedzi, a łącząc refleksję naukową z teologiczną, stawia pytania o sens życia, badań i ostateczne miejsce człowieka w Uniwersum.
W ostatnim rozdziale zatytułowanym "Refleksje" m.in. pisze: "Bóg na pewno nie jest jednym z bytów we Wszechświecie, nawet bytem największym - superarchitektem czy superinżynierem świata. Nie wiemy, czym lub kim jest - bo nieskończoności nie da się wyczerpać. Wiemy tylko, że o czymkolwiek zaczniemy myśleć dogłębnie, starając się dotrzeć do sedna, zawsze pojawiają się znaki zapytania, które - jeden po drugim - otwierają przed nami niekończącą się perspektywę". WP
PAP - Nauka w Polsce
bsz