Endoskop to rodzaj wziernika medycznego w formie rury lub przewodu z własnym źródłem światła, kiedyś wyposażony w układ optyczny lub tworzącą obraz wiązkę światłowodów, obecnie najczęściej w miniaturową kamerę wideo. Dzięki giętkiej końcówce lekarz może z jego pomocą odkładnie obejrzeć na przykład zakamarki żołądka, koncentrując się na podejrzanych zmianach. Można również pobierać próbki, a nawet od razu usuwać podejrzane zmiany. Jednak wprowadzanie endoskopu do wnętrza ciała i wyjmowanie go jest dla pacjenta nieprzyjemne, a potencjalnie także ryzykowne.

Z kolei kapsułka endoskopowa to niewielkie urządzenie przypominające kapsułkę z lekiem. Wewnątrz znajduje się kamera cyfrowa, lampa LED, bateria, antena i nadajnik. Po połknięciu, kapsułka swobodnie przemieszcza się w przewodzie pokarmowym pacjenta, tworząc przy tym tysiące zdjęć, które następnie oceniane są przez lekarza. Niestety, w ten sposób można zobaczyć tylko to, co samo nawinie się przed obiektyw przemieszczający się pod wpływem grawitacji i skurczów układu pokarmowego.

Kapsułki endoskopowe stosowane są od lat, jednak teraz pojawił się pomysł na sterowanie nimi. Jak wykazali naukowcy z Uniwersytetu George'a Washingtona, za pomocą pola magnetycznego można przenosić kapsułkę do wszystkich regionów żołądka, aby wizualizować i fotografować obszary z potencjalnymi problemami. Sterowanie w trzech wymiarach odbywa się za pomocą joysticka, toteż nowa technologia jest coraz bliższa pod względem możliwości do tradycyjnej endoskopii.

„Tradycyjna endoskopia jest dla pacjentów procedurą inwazyjną, nie wspominając o tym, że jest kosztowna ze względu na konieczność znieczulenia i przerwy w pracy – powiedział Andrew Meltzer, profesor medycyny ratunkowej w GW School of Medicine & Health Sciences. – Większe badania mogą udowodnić, że ta metoda jest wystarczająco czuła, aby wykryć zmiany wysokiego ryzyka. Kapsułki sterowane magnetycznie mogą być stosowane jako szybki i łatwy sposób na badanie przesiewowe problemów zdrowotnych w górnym odcinku przewodu pokarmowego, takich jak wrzody lub rak żołądka”.

Każdego roku w Stanach Zjednoczonych wykonuje się ponad 7 milionów tradycyjnych endoskopii żołądka i górnej części jelita, aby pomóc lekarzom w badaniu i leczeniu bólu żołądka, nudności, krwawień i innych objawów chorób, w tym raka. Badania sugerują, że niektórzy pacjenci mają problemy z dostępem do zabiegu.

Meltzer zainteresował się sterowaną magnetycznie endoskopią kapsułkową po tym, jak zobaczył na izbie przyjęć pacjentów z bólem brzucha lub podejrzeniem krwawienia z górnego odcinka przewodu pokarmowego, którzy napotkali przeszkody w uzyskaniu tradycyjnej endoskopii jako pacjenci ambulatoryjni.

„Miałem pacjentów, którzy przychodzili na SOR z obawą o krwawiący wrzód i nawet gdyby byli stabilni klinicznie, nie miałbym możliwości ich oceny bez przyjęcia ich do szpitala na endoskopię. Nie mogliśmy wykonać endoskopii w SOR i wielu pacjentów napotkało przeszkody w uzyskaniu ambulatoryjnej endoskopii, kluczowego narzędzia diagnostycznego zapobiegającego zagrażającym życiu krwotokom – wskazał Meltzer. - Aby pomóc rozwiązać ten problem, zacząłem szukać mniej inwazyjnych sposobów wizualizacji górnego odcinka przewodu pokarmowego dla pacjentów z podejrzeniem krwotoku wewnętrznego”.

„Dla pacjentów, którzy zgłaszają się na ostry dyżur lub do gabinetu lekarskiego z silnym bólem żołądka, zdolność połknięcia kapsułki i postawienia diagnozy na miejscu - bez drugiej wizyty na tradycyjną endoskopię – to prawdziwy plus, nie mówiąc już o potencjalnym ratowaniu życia – powiedział Meltzer. – Zewnętrzny magnes pozwala na bezbolesne wprowadzenie kapsułki w celu uwidocznienia wszystkich anatomicznych obszarów żołądka oraz nagrania wideo i sfotografowania ewentualnego krwawienia, zmiany zapalnych lub złośliwych".

Chociaż korzystanie z joysticka wymaga dodatkowego czasu i szkolenia, trwają prace nad oprogramowaniem, które za pomocą sztucznej inteligencji będzie samoczynnie doprowadzać kapsułkę do wszystkich części żołądka za naciśnięciem przycisku i rejestrować wszelkie potencjalnie ryzykowne nieprawidłowości. Ponadto filmy można łatwo przesłać do przeglądu poza placówką, jeśli na miejscu nie ma gastroenterologa, który mógłby przeanalizować obrazy.

Meltzer i współpracownicy przeprowadzili badanie 40 pacjentów w budynku gabinetu lekarskiego za pomocą sterowanej magnetycznie kapsułki endoskopowej. Odkryli, że lekarz może skierować kapsułkę do wszystkich głównych części żołądka z 95-proc.wskaźnikiem wizualizacji. Aby zobaczyć, jak nowa metoda wypada w porównaniu z tradycyjną endoskopią, uczestnicy badania przeszli również kontrolną endoskopię. Nowa metoda nie pominęła żadnych zmian wysokiego ryzyka, a 80 proc. pacjentów wolało metodę kapsułkową od tradycyjnej endoskopii. Nie stwierdzono żadnych problemów związanych z bezpieczeństwem nowej metody.

Meltzer ostrzega jednak, że to badanie pilotażowe i aby upewnić się, że metoda nie pomija ważnych zmian i może być stosowana zamiast endoskopii, należy przeprowadzić znacznie większe badanie z większą liczbą pacjentów. Głównym ograniczeniem kapsułki jest niezdolność wykonania biopsji (pobrania próbek) wykrytych zmian.

Więcej informacji w artykule źródłowym (https://www.igiejournal.org/article/S2949-7086(23)00052-3/fulltext). (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ bar/