Zmarł geolog prof. Grzegorz Pieńkowski

"To ogromna strata dla polskiej geologii i nauki" - napisał PIG-PIB w notce wspomnieniowej, opublikowanej w mediach społecznościowych.

"Profesor był wybitnym geologiem, specjalizującym się w stratygrafii, sedymentologii, paleoekologii i ichnologii. Był cenionym naukowcem i mentorem dla wielu geologów. Był autorem licznych publikacji naukowych, w tym książek i artykułów, które przyczyniły się do rozwoju wiedzy o geologii Polski i Europy. Był również aktywnym członkiem wielu organizacji naukowych" - podkreśla instytut.

Profesor Pieńkowski był także "człowiekiem o wielkim sercu, charyzmie i uroku osobistym. Zawsze chętnie dzielił się swoją wiedzą i doświadczeniem z innymi, a jego wszechstronne zainteresowania czyniły go niezwykle ciekawym i inspirującym rozmówcą" - czytamy w notce.

Prof. Grzegorz Pieńkowski urodził się 11 maja 1953 r. w Poznaniu. W 1976 r. ukończył Wydział Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, a w latach 1978–1980 odbył na macierzystym wydziale studia doktoranckie. Stopień doktora nauk przyrodniczych uzyskał w 1982 r. na podstawie rozprawy doktorskiej pt. Sedymentologia dolnego liasu północnego obrzeżenia Gór Świętokrzyskich, wykonanej pod kierunkiem prof. Piotra Roniewicza - podaje instytut na stronie internetowej.

W 1980 r. podjął pracę w Państwowym Instytucie Geologicznym, z którym był związany niemal przez kolejne 40 lat, nie licząc kilkuletniej przerwy, gdy w latach 1991–1996 był Konsulem Generalnym RP w Sydney w Australii, jako pracownik Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Do pracy w PIG-PIB powrócił w 1998 r.

W latach 1984–1987 kilkakrotnie przebywał też na uniwersytetach w Sztokholmie i Lund (Szwecja) jako visiting professor w ramach projektu badawczego finansowanego przez Narodowy Fundusz Badawczy Szwecji. Prowadził też na tych uniwersytetach wykłady i inne zajęcia dydaktyczne z zakresu sedymentologii.

Stopień naukowy doktora habilitowanego nauk o Ziemi w zakresie geologii uzyskał w 2005 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim (Wydział Biologii i Nauk o Ziemi) na podstawie oceny ogólnej dorobku naukowego i rozprawy pt. The Epicontinental Lower Jurassic of Poland. W 2010 r. został profesorem nadzwyczajnym, a w 2013 r. otrzymał z rąk Prezydenta Bronisława Komorowskiego nominację na profesora nauk o Ziemi.

Jako pracownik PIG-PIB prof. Pieńkowski specjalizował się w multidyscyplinarnej stratygrafii, sedymentologii oraz paleoekologii. Zajmował się badaniami paleogenu (Podhale), jury i kredy (Pieniny), czerwonego spągowca (woj. lubuskie), oksfordu i kimerydu (wschodnie obrzeżenie Gór Świętokrzyskich), górnego permu i dolnego triasu epikontynentalnego w Polsce, górnym triasem (woj. opolskie), a zwłaszcza epikontynentalnymi utworami dolnej jury w Polsce, Szwecji i Rumunii (sedymentologia, stratygrafia sekwencyjna, paleoekologia i chemostratygrafia) - wylicza PIG-PIB.

Od początku kariery naukowej zajmował się też ichnologią - początkowo w utworach morskich, potem lądowych (tropy i gniazda dinozaurów). Opracował korelację stratygraficzno-sekwencyjną utworów hetangu i synemuru Polski i Szwecji, zweryfikowaną potem metodami chemostratygraficznymi. Po raz pierwszy w Polsce dokonał też aplikacji tej metody.

Pracując w PIG-PIB geolog pełnił wiele funkcji kierowniczych. Był kierownikiem Pracowni Prognoz Ropo- i Gazonośności, w latach 2000-2001 kierował Muzeum Geologicznym, gdzie zajmował się popularyzacją geologii i geoturystyką. W tym okresie był współautorem koncepcji Geoparku „Dolina Kamiennej” oraz projektu edukacyjnego „Zrozumieć Ziemię”. W latach 2008–2011 był zastępcą dyrektora ds. naukowych oraz sekretarzem naukowym Instytutu, a od 2012 r. do połowy 2013 r. sekretarzem naukowym i kierownikiem komórki organizacyjnej Zmiany Klimatu i Środowiska. Pełnił także funkcję dyrektora pionu ds. współpracy i promocji.

W latach 1998–1999 był doradcą Ministra Środowiska w gabinecie politycznym. Zaangażował się w tworzenie projektu nowelizacji prawa geologicznego i górniczego, zwłaszcza w zakresie zapisów o państwowej służbie geologicznej. Był współautorem poselskiego projektu nowelizacji ustawy oraz licznych, towarzyszących mu dokumentów i projektów.

Prof. Grzegorz Pieńkowski pełnił wiele funkcji w ramach realizacji międzynarodowych projektów badawczych. W 2013 r. uzyskał w trybie konkursowym duży grant naukowy NCN w ramach współpracy międzynarodowej (seria Harmonia), został też zaproszony do międzynarodowego zespołu naukowego w celu przygotowania projektu wiercenia Mochras w Wielkiej Brytanii w ramach programu ICDP.

Był członkiem Rady Naukowej PIG-PIB w latach 2006–2008, a także członkiem rad redakcyjnych czasopism naukowych – „Przeglądu Geologicznego” i „Geological Quarterly” (2008–2012) oraz współedytorem „Volumina Jurassica”.

Za swoją działalność naukową oraz organizacyjną został uhonorowany wieloma odznaczeniami państwowymi, resortowymi i wieloma innymi. Opublikował blisko 200 prac, w tym kilka monografii, arkusze map i wiele publikacji w czasopismach z listy ISI (w większości zagranicznych). Ponadto, był współautorem kilkunastu ważniejszych opracowań archiwalnych, licznych artykułów prasowych i wywiadów, współautorem kilkunastu dokumentów i opracowań Prymasowskiej Rady Społecznej, której członkiem był w latach 1986–1990.

Był wielkim miłośnikiem sportu. Doskonale jeździł na nartach i grał w siatkówkę. Był prezesem sportowego stowarzyszenia geologów Geosport przy PIG-PIB. Wielokrotnie brał udział w międzynarodowych rozgrywkach sportowych pomiędzy europejskimi służbami geologicznymi.

Profesor zmarł 19 kwietnia 2023 r. w wieku 69 lat. (PAP)

bar/ zan/