Jak sterty piór w lesie wpływają na decyzje reprodukcyjne sikor - zbadali naukowcy

Drapieżniki nie tylko zabijają swoje ofiary, ale też powodują zmiany w ich fizjologii i zachowaniu. W przypadku ptaków postrzegane ryzyko drapieżnictwa wpływa na decyzje reprodukcyjne, takie jak zmniejszenie inwestycji rodzicielskiej w potomstwo - zarówno podczas produkcji jaj, jak i odchowu piskląt - napisano na stronie internetowej IOP PAN.

W przeprowadzanych do tej pory badaniach - zwraca uwagę IOP PAN - testowane były głównie wizualne i głosowe oznaki obecności drapieżników. Rzadziej natomiast brano pod uwagę pośrednie oznaki aktywności drapieżników, takie jak martwe ptasie ofiary lub ich szczątki.

"Niektóre drapieżniki, przykładowo krogulec czy jastrząb, oskubują swoje ofiary przed spożyciem, czego efektem jest sterta piór, stanowiąca potencjalny sygnał o obecności i aktywności tych drapieżników. W prezentowanych badaniach Rafał Martyka i Piotr Skórka z naszego Instytutu eksperymentalnie sprawdzili, czy sterty piór, imitujące szczątki ptasiej ofiary, indukują zmiany w decyzjach rozrodczych dorosłych ptaków" - wyjaśnia IOP PAN.

Jak wyglądał eksperyment? Przed i w trakcie składania jaj pary lęgowe sikor bogatek były konfrontowane ze stosami jasnego puchu i piór okrywowych z gęsi domowej (grupa z tzw. zabiegiem) i wióry drzewne (grupa z tzw. kontrolą proceduralną) lub nie były poddane żadnej z tych procedur (grupa kontrolna). Autorzy stwierdzili, że eksperyment wpłynął na inwestycje matki w poszczególne jaja, ale nie miał znaczenia dla innych parametrów rozrodczych.

"Jaja były największe w grupie ptaków eksponowanych na pióra i wióry (grupy te nie różniły się istotnie), jednocześnie obie te grupy różniły się istotnie od grupy kontrolnej, w której to grupie jaja były najmniejsze (co widać na załączonym w wykresie)" - wyjaśnia PAP jeden z autorów artykułu opublikowanego w "The European Zoological Journal" (https://doi.org/10.1080/24750263.2023.2181988), dr Rafał Martyka.

Inny wzorzec naukowcy zaobserwowali, jeśli chodzi o kształt jaj. "Najbardziej asymetryczne (zaostrzone) jaja były w grupie ptaków eksponowanych na pióra i wióry (znów obie te grupy nie różniły się istotnie od siebie). Najbardziej eliptyczne (symetryczne) były w grupie kontrolnej, ale ta grupa też nie różniła się istotnie od grupy eksponowanej na wióra, przy czym różniła się ona istotnie od grupy eksponowanej na pióra" - opisuje badacz.

Jak podsumowuje, wyraźne różnice w kształcie jaj (istotne statystycznie) wystąpiły między grupą eksponowaną na pióra i grupą kontrolną. "Natomiast kształt jaj u ptaków eksponowanych na wióry mieścił się pomiędzy kształtem obserwowanym w grupie eksponowanej na pióra a kształtem obserwowanym w grupie kontrolnej (jak widać na załączonym wykresie)" - zaznaczył dr Martyka.

Wyniki te wskazują, że samice bogatki mogą postrzegać pióra i wióra drzewne jako źródła informacji o potencjalnym ryzyku drapieżnictwa lub przydatności siedliska albo traktować je jako nowe elementy w środowisku.

Co ważne, samice reagują na takie bodźce zmieniając swoją matczyną inwestycję w jaja, co może wynikać z mechanizmu przystosowawczego mającego na celu zwiększenie dostosowania potomstwa w obliczu specyficznych warunków środowiskowych doświadczanych przez samicę - podkreślają badacze. (PAP)

bar/ zan/