Prezydent Andrzej Duda skierował do Sejmu projekt ustawy o Akademii Kopernikańskiej 2 marca br. Nowa instytucja ma służyć wzmocnieniu polskiej kadry akademickiej i zwiększać jej konkurencyjność. Akademia Kopernikańska ma zapraszać do współpracy naukowców z całego świata. Nowo powstała instytucja będzie miała wiele form finansowania badań naukowych.

Prezydent Duda podkreślił 2 marca, że projekt ustawy przygotowany był wspólnie przez resort edukacji i nauki i przez Kancelarię Prezydenta.

"Przygotowaliśmy wspólnie projekt ustawy, który w jakimś sensie stanowi domknięcie reform, które do tej pory były prowadzone, gdzie powstało Narodowe Centrum Nauki, Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, Narodowa Agencja Wymiany Akademickiej, sieć Łukasiewicz. Teraz Akademia Kopernikańska, która zarazem pociągnie za sobą (...) Szkołę Główną Mikołaja Kopernika" – powiedział prezydent.

"Będą stypendia kopernikańskie, będą granty Mikołaja Kopernika, będą wreszcie nagrody kopernikańskie, które będą wręczane corocznie, niebagatelne, bo projekt przewiduje, że będzie to 500 tys. zł dla naukowca indywidualnie za ważne, istotne osiągnięcie naukowe" – powiedział Duda.

Pod koniec marca instytucje środowiska akademickiego zaapelowały do prezydenta o wycofanie projektu o Akademii Kopernikańskiej.

W pisemnym apelu do prezydenta podkreślono, że "przedłożony projekt wywołuje poważne kontrowersje merytoryczne w środowisku akademickim, jest źródłem wielu negatywnych emocji i obaw wśród polskich uczonych".

"Sposób tworzenia, funkcjonowania i finansowania, a także celowość powołania Akademii jest dla większości środowiska niezrozumiały. Niejasne są przyczyny włączenia do jej struktury zaledwie części obszarów badawczych, z pominięciem innych, niezwykle ważnych dla rozwoju nauki i gospodarki naszego kraju. Sytuacja ta, w połączeniu z brakiem szerszej, środowiskowej dyskusji nad projektem, wywołuje różne spekulacje. Istotne zastrzeżenia przedstawiła także Polska Akademia Umiejętności. Istnieje zatem bardzo realne niebezpieczeństwo, iż projektowana ustawa stanie się źródłem rozłamu środowiska naukowego" – napisano.

Autorzy pisma podkreślają, że ich niepokój potęguje fakt, "iż projekt pojawia się w szczególnym i wyjątkowo niespokojnym czasie, gdy sytuacja gospodarcza jest trudna ze względu na rosnącą inflację, ceny paliw i energii oraz trwający kryzys humanitarny związany z wojną w Ukrainie oraz planowane bardzo wysokie koszty działań pomocowych".

"Tymczasem wdrożenie projektu wymaga znacznych nakładów finansowych, które będą absorbowały środki niezbędne na pokrycie skutków wzrostu cen oraz zwiększenia niezbędnych wydatków na obronność. Wpłynie to na pogorszenie trudnej sytuacji, w jakiej znajduje się dziś szkolnictwo wyższe i nauka, zmagające się z nieoszacowanymi jeszcze skutkami wciąż trwającej pandemii" – napisano.

Pod listem podpisali się szefowie Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Polskiej Akademii Nauk, Rady Szkolnictwa Wyższego i Nauki Związku Nauczycielstwa Polskiego i Krajowej Sekcji Nauki NSZZ "Solidarność". (PAP)

Autorka: Agata Zbieg

agz/ joz/