Narodowe Muzeum Techniki wyraża głośny sprzeciw wobec rosyjskiej agresji na Ukrainę

Narodowe Muzeum Techniki wyraża głośny sprzeciw wobec rosyjskiej agresji na Ukrainę.

"W tym trudnym czasie uważamy, że bardzo ważne jest popularyzowanie ukraińskiego dorobku kultury i nauki. Warto poznawać ukraińskich uczonych, techników, inżynierów – wielkich wynalazców i odkrywców" - podano.

W związku z tym NMT będzie zamieszczać sylwetki wybitnych ukraińskich naukowców. Dziś przybliża postać metaloznawcy – Iwana Feszczenko Czopiwskiego, który poświęcił życie sprawie ukraińskiej i polskiej, a zmarł z wycieńczenia w sowieckim łagrze.

Jak przypomniano, urodził się 20 stycznia 1884 r w Cudnowie na Wołyniu. Po ukończeniu gimnazjum klasycznego w Żytomierzu rozpoczął studia w Kijowskim Instytucie Politechnicznym, w 1908 r. uzyskał tytuł inżyniera metalurga. Po otrzymaniu stypendium państwowego rozwijał swoje badania w Technische Hochschule we Wrocławiu. Po wybuchu wojny powrócił do Kijowa, w 1917 r. zaangażował się w działalność polityczną w Ukraińskiej Partii Socjalistów-Federalistów, zajmował stanowiska ministerialne i aktywnie działał na rzecz niezależności Ukrainy. Pod koniec 1920 r. wyemigrował do Polski i został przewodniczącym rządu emigracyjnego w Tarnowie. W 1922 r. powrócił do pracy badawczej, początkowo na Politechnice Warszawskiej, gdzie w 1927 r. obronił pracę doktorską, a następnie na Akademii Górniczej w Krakowie, na której uzyskał habilitację, a w 1936 r. stanowisko profesora tytularnego. W 1928 r. otrzymał obywatelstwo polskie, a 5 lat później Złoty Krzyż Zasługi za działalność na rzecz przemysłu obronnego. Zawodowo był związany z Państwowymi Wytwórniami Uzbrojenia, Hutą Pokój w Rudzie Śląskiej i Hutą Baildon w Katowicach.

Tematyka badawcza Iwana Feszczenki-Czopiwskiego obejmowała blachy kotłowe, stale sprężynowe, narzędziowe i szybkotnące. Ponadto uczestniczył w badaniach i opracowaniu procesu technologicznego wytwarzania stali pancernych oraz szyn kolejowych. Był autorem ponad 130 publikacji, jego najwybitniejszym dziełem było trzytomowe "Metaloznawstwo", którego egzemplarz znajduje się z zbiorach Biblioteki NMT.

Po wybuchu II wojny światowej został aresztowany w ramach Sonderaktion Krakau. Z uwagi na narodowość ukraińską został zwolniony i kontynuował prace w Hucie Baildon, w 1944 r. ponownie zatrzymany za pomoc przymusowym robotnikom. Po wkroczeniu do Katowic armii sowieckiej trafił w ręce NKWD. Trybunał wojskowy skazał go na 10 lat łagru i 5 lat zesłania za zdradę ojczyzny. Zmarł z wycieńczenia 2 września 1949 r. w łagrze Abeź w Republice Komi w ZSRR. W okresie swojej pracy w Polsce utrzymywał stałe kontakty z Ukrainą, będąc członkiem Towarzystwa Naukowego im. Tarasa Szewczenki, a także współzałożycielem Ukraińskiego Towarzystwa Technicznego we Lwowie.

NMT będzie publikować kolejne sylwetki ukraińskich uczonych, wynalazców i inżynierów. (PAP)

oloz/ dki/