Badanie Zdrowia, Starzenia się Populacji i Procesów Emerytalnych „SHARE: 50+ w Europie" jest badaniem panelowym przeprowadzanym regularnie wśród osób w wieku 50 lat i więcej. Aktualnie w badaniu udział biorą przedstawiciele niemal wszystkich krajów Europy, a także mieszkańcy Izraela – łącznie osoby reprezentujące 28 krajów.

"Naszym celem jest opracowanie portretu generacji 50 plus we wszystkich krajach europejskich" - podsumowuje koordynująca udział Polski w programie demograf dr hab. Agnieszka Chłoń-Domińczak, prof. Szkoły Głównej Handlowej.

Dziesiątkom tysięcy badanych zadawane są pytania dotyczące np. ich zdrowia, sytuacji materialnej, rodzinnej, aktywności społecznej i tego, jak radzą sobie na rynku pracy i jak są z niej zadowoleni, a także jak wygląda ich proces przechodzenia na emeryturę. Dokonywane są również pomiary związane z oceną stanu zdrowia fizycznego czy psychicznego - to choćby pomiar siły uścisku dłoni czy testy pamięci.

Dotychczas Polska wzięła udział w pięciu rundach badania „SHARE: 50+ w Europie”, realizowanych od 2006 roku do 2017 roku. Obecnie trwa analiza danych z kolejnej rundy realizowanej w 2019 i 2020 roku - tuż przed i w czasie pandemii. Badanie w trakcie pandemii odbywało się telefonicznie.

Naukowcy starają się dotrzeć co dwa lata do tych samych respondentów. "Każde badanie jest fotografią tego, co aktualnie się dzieje. A dzięki badaniom mamy serię fotografii tego, co działo się przez wiele lat. Możemy monitorować proces zmian w przebiegu życia respondentów i porównywać to, co dzieje się w poszczególnych państwach" - mówi.

I tak np. w 2015 r. ok. 20 proc. osób po pięćdziesiątce z Polski deklarowało zły stan zdrowia. A symptomy depresji zanotowano wtedy u 48 proc. kobiet i 30 proc. mężczyzn.

Proszona o komentarz w tej sprawie prof. Agnieszka Chłoń-Domińczak mówi: "Również wyniki dostępne na podstawie kolejnej rundy badania, z 2017 r. pokazują, że sytuacja nie jest najlepsza. Widać, że stan zdrowia Polaków po 45. roku życia wyraźnie się pogarsza. To bardzo wcześnie. Konieczne są aktywne działania, by wspierać postawy prozdrowotne u seniorów i monitorować ich sytuację".

Nie najlepiej przedstawiają się też kwestie materialne. W 2015 r. ponad 20 proc. badanych z naszego kraju w badaniu SHARE deklarowało, że ledwo wiąże koniec z końcem, a ponad 60 proc. - że nie jest w stanie pozwolić sobie na nieprzewidziany wydatek (w wysokości 1100 zł).

"Z aktywnością zawodową u osób 50+ też nie jest najlepiej. Mamy niższy wiek przechodzenia na emeryturę - zwłaszcza kobiet - w stosunku do innych krajów europejskich. Wyzwaniem na najbliższe lata jest więc to, jak zachęcać osoby koło 60. roku życia, by utrzymywały swoją aktywność zawodową. Dużo jest do zrobienia" - komentuje rozmówczyni PAP.

Prof. Chłoń-Domińczak jest jednak przekonana, że w kolejnych edycjach badań prawdopodobnie sytuacja w Polsce będzie się poprawiać. "Pokolenie, które dotąd badaliśmy, ma doświadczenia z różnych momentów historii Polski. Uwarunkowania społeczno-gospodarcze były zupełnie inne niż teraz i to wszystko odbija się na sytuacji tych osób. W badaniach widzimy już jednak korzystne zmiany pokoleniowe. Widać więc tendencje do poprawy w niektórych obszarach" - mówi demograf.

I zwraca uwagę, że choćby dotąd zupełnie inna była struktura wykształcenia polskich seniorów w stosunku do seniorów w Europie Zachodniej. U osób młodszych jednak – które dopiero teraz dobiegają do pięćdziesiątki - te różnice przestają być aż tak wyraźne. "Osoby urodzone później, które dziś osiągają wiek 50. lat, częściej mają maturę, wyższe wykształcenie. A to m.in. przekłada się na ich świadomość zdrowotną, a co za tym idzie – również średnią długość trwania życia" - mówi.

"Badanie SHARE pozwala nam na ocenę, jak wygląda w wielu wymiarach sytuacja osób w wieku 50+ w Polsce i Europie. Dzięki temu możemy wpływać na to, by jakość życia i aktywność tych osób mogła się poprawiać poprzez odpowiednią, bazującą na faktach politykę" - podsumowuje badaczka z SGH. 

PAP - Nauka w Polsce, Ludwika Tomala

lt/ ekr/