Śląski Festiwal Nauki Katowice jest jednym z finalistów tegorocznej edycji konkursu Popularyzator Nauki, w kategorii Zespół.

To obecnie jedno z największych wydarzeń popularnonaukowych w kraju i Europie, mimo że zadebiutowało jako niewielka, lokalna inicjatywa w 2016 roku, a wywodzi się ze Śląskiego Studenckiego Festiwalu Nauki. Organizowane jest przez siedem publicznych uczelni wyższych województwa Śląskiego, a inicjatorem oraz liderem jest Uniwersytet Śląski w Katowicach.

Twórcy Festiwalu (https://www.slaskifestiwalnauki.pl), jak mówią, za cel postawili sobie „pobudzanie społecznego zainteresowania nauką, poprzez inspirowanie ciekawości poznawczej u ludzi w każdym wieku”. Czynią to za pomocą różnego rodzaju środków. W każdej edycji na gości czekają stałe pozycje, takie jak inauguracja (ostatnio odbyła się inscenizacja sztuki o życiu Marie Skłodowskiej-Curie w Teatrze Śląskim im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach), sceny wykładowo-pokazowe, stanowiska pokazowo-eksperymentalne, e-sport Point, strefy specjalne (w ostatniej edycji dotyczyła klimatu i elektromobilności), Przystanek Nauka (okazja do rozmów z gośćmi), OFF Science czyli przegląd garażowych wynalazków, POP Science (konkurs dla popularyzatorów nauki), BookSfera (księgarnia popularnonaukowa), strefa komiksu, strefa dziecka i sportu, strefa wykładów i warsztatów.

ŚFN uczestniczy także w europejskich festiwalach nauki, gdzie m.in. upowszechnia polskie osiągnięcia.

Festiwal miał jak dotąd 4 edycje, a na kwiecień 2021 roku zaplanowana jest kolejna. We wszystkich edycjach łącznie wzięło udział 150 tys. odwiedzających, którzy mogli skorzystać z ponad 600 wykładów, prawie 420 warsztatów, ponad 700 stanowisk pokazowych i występów 82 gości specjalnych, w tym 19 z za granicy. Dotychczas do grupy gości specjalnych dołączyli na przykład amerykańska astronautka Nicole Stott, czy laureat Nagrody Nobla Johannes Georg Bednorz. Na Festiwalach spotkać można też było spotkać znanych polskich popularyzatorów, np. Wiktora Niedzickiego, czy dra Tomasza Rożka. W akcjach online wzięło natomiast udział bagatela 200 tys. uczestników.

Festiwal rozwija się obecnie w kierunku całorocznej inicjatywy z wydarzeniem kulminacyjnym w Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach. W tym celu realizuje różnorodne przedsięwzięcia. Można wśród nich wymienić webinaria z udziałem prelegentów o różnych zainteresowaniach. Chętni mogą też wziąć udział w Naukowych Wyzwaniach - inicjatywie, która ma zachęcić społeczność skupioną wokół Festiwalu do realizacji nietypowych, pobudzających wyobraźnię i kreatywność zadań. Jak dotąd zorganizowano dwa takie wyzwania. Pierwsze polegało na budowie maszyny Goldberga, a drugie na przestawieniu wizji Śląska w roku 2030.

Newsletter SUPERNOVA to z kolei najnowszy, wciąż rozwijany element ŚFN zawierający informacje popularnonaukowe i doniesienia na temat organizacji kolejnej edycji. Inicjatywa „ŚFN on TOUR” to natomiast wyjazdowe pokazy (wykłady, eksperymenty i inne atrakcje) festiwalowe realizowane w ramach gościnnych występów. Dotychczas zrealizowano trzy takie gościnne wystąpienia w ramach Festiwalu Nauki w Rybniku, Północnoirlandzkiego Festiwalu Nauki w Belfaście (ŚFN reprezentował m.in. ambasador – dr Tomasz Rożek) i Midlothian Science Festival (wybrane materiały zarejestrowane w czasie 3. i 4. edycji będą emitowane jako element festiwalu nauki skierowany do polskiej publiki w Szkocji). Przedstawiciele Biura Organizacyjnego uczestniczyli również w kilku wizytach studyjnych w kraju i za granicą, których celem było sieciowanie wydarzeń popularyzujących naukę i wiedzę.

Śląski Festiwal Nauki KATOWICE jest wydarzeniem dla każdego bez względu na wiek czy wykształcenie - podkreślają jego twórcy. Od pierwszej edycji formuła Festiwalu zakłada przy tym podział na dni skierowane do dwóch głównych grup odbiorców: rodzin i uczestników indywidualnych oraz zorganizowanych grup szkolnych. ŚFN staje się też forum dyskusji i wymiany myśli naukowej oraz doświadczeń związanych z pracą naukową i jej popularyzacją.

Forum Festiwali Nauki ŚFN stało się również medium kreującym odrębne treści dla popularyzatorów nauki w całej Polsce, dbając głównie o umiędzynarodowienie i integrację działań popularnonaukowych podejmowanych przez różne instytucje i zespoły. Dzięki temu powstała na przykład publikacja „Popularyzacja nauki w nowej rzeczywistości. Jak organizować festiwale nauki po pandemii koronawirusa?” obejmująca doświadczenia polskich i europejskich festiwali nauki. Podczas minionej edycji festiwalu ŚFN po raz pierwszy oferował też międzynarodowy program dla delegatów, w którym wzięło udział blisko 100 popularyzatorów i organizatorów wydarzeń popularnonaukowych z kraju i Europy.

Za swoje największe osiągnięcie twórcy Festiwalu uważają wyróżnienie „Złotą różą” EUPRIO, czyli pierwszą nagrodą dla najlepszego działania marketingowego wśród wydarzeń popularnonaukowych w Europie. Podkreślają też ogromne znaczenie stale rosnącej współpracy na poziomie regionalnym (5. edycję współorganizują wszystkie publiczne uczelnie woj. śląskiego przy istotnym wsparciu finansowym jednostek samorządu i instytucji publicznych), krajowym (powołanie Forum Festiwali Polskich) i międzynarodowym (stała i bieżąca współpraca z największymi festiwalami nauki na świecie, w tym: World Science Festival).

Efektem działań ŚFN są również różnego rodzaju publikacje, np. „Szóste Laboratorium Wiktora. Nie tylko energia” autorstwa Wiktora Niedzickiego, czy „Popularyzacja nauki w nowej rzeczywistości” i „Science Communication in the New Reality” (prace zbiorowe pod red. Mikołaja Marceli).

Festiwal z rozmachem więc realizuje misję, o której jego twórcy mówią tak: „Wyprowadzamy naukę – z sal wykładowych i laboratoriów poza mury uczelni wyższych, do Międzynarodowego Centrum Kongresowego w Katowicach. Organizując Śląski Festiwal Nauki, przyczyniamy się do powstawania społeczeństwa wiedzy, czyli wspólnoty, która podejmuje kluczowe decyzje w oparciu o rozum i wiedzę oraz prowadzi przy ich użyciu dialog społeczny. Nie boimy się podejmowania trudnych tematów naukowych i społecznych, starając się przedstawiać naukę w prosty i interesujący sposób”.

Witryna internetowa Festiwalu. 

PAP - Nauka w Polsce

mat/ ekr/