Gdy sytuacja jest stabilna, funkcjonujemy polegając na naszych dotychczasowych doświadczeniach i w oparciu o nie formułujemy swoje przewidywania. Jeśli pojawia się jednak chaos i niepewność, mózg odkłada oczekiwania na bok i koncentruje się na tym, by jak najszybciej nauczyć się przetrwać w nowej rzeczywistości. Za równowagę pomiędzy tymi dwoma podejściami odpowiada noradrenalina, neuroprzekaźnik wydzielany przez nadnercza.

Naukowcy z Uniwersytetu Cambridge i University College London testowali działanie propranololu na to, w jaki sposób reagujemy na sytuacje stałe i zmienne (DOI: 10.1016/j.cub.2020.10.043). Propranolol jest lekiem z grupy beta-blokerów stosowanym m.in. w celu obniżenia ciśnienia tętniczego, a także przy zaburzeniach lękowych. Blokuje on działanie noradrenaliny.

W badaniach wzięły udział osoby, u których nie zdiagnozowano zaburzeń lękowych. Uczestnikom pokazywano zdjęcie twarzy lub domu przy jednoczesnym odtwarzaniu charakterystycznego dźwięku, aby zaczęli oni kojarzyć dany dźwięk z obrazem. Po pewnym czasie regułę zmieniano, co wymagało od uczestników szybkiego uczenia się nowego wzorca i wywoływało niepewność.

W przypadku osób otrzymujących placebo czas reakcji wydłużył się, gdy wprowadzono element niepewności. Osoby, które zażyły propranolol w okresie niepewności reagowały jednak jeszcze wolniej. Sugeruje to, że zablokowanie działania noradrenaliny czyni nas bardziej skłonnymi do kierowania się oczekiwaniami wynikającymi z wcześniejszych doświadczeń, co zmniejsza odczuwanie lęku, ale jednocześnie spowalnia proces adaptacji.

Trudności w dostosowywaniu reakcji do zmiennych warunków mają związek m.in. z autyzmem czy zaburzeniami lękowymi. Podczas kolejnych badań naukowcy zamierzają skoncentrować się na lepszym poznaniu mechanizmów adaptacji u osób z tymi zaburzeniami.(PAP)

koc/ agt/